Mokrzeszów : niem. Kunzendorf
gmina : Świdnica
powiat : świdnicki
województwo : dolnośląskie
(50.851189, 16.369647)
Mokrzeszów leży przy drodze krajowej nr 35 pomiędzy Świdnicą i Świebodzicami. Jadąc tą drogą nie da się nie zauważyć wielkiej bryły dawnego szpitala Zakonu Kawalerów Maltańskich, ulokowanej tuż przy wspomnianej drodze na przeciw kościoła. Szpital zbudowano z cegły w kolorze żółtym, w stylu neogotyckim, w drugiej połowie XIX wieku. Otoczony jest niewielkim parkiem. Szpital i dom starców, został wybudowany z funduszy przekazanych Zakonowi Kawalerów Maltańskich przez właściciela miejscowości. Podczas I wojny światowej w obiekcie mieścił się szpital dla pilotów, a w latach 1918-1939 był budynkiem sanatoryjnym. Wiele osób uważa, że w okresie ostatniej wojny był siedzibą stowarzyszenia Źródeł Życia (Lebensborn), który miał trudnić się "produkcją" czystych Aryjczyków poprzez kojarzenie starannie dobranych par ochotników. Po II wojnie światowej mieścił szkoły rolniczo-ogrodnicze, Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Rolniczego, Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Kadr Administracji Państwowej. Mieścił się tam internat szkoły rolniczej.
Z ciekawostek można przypomnieć, że pomieszczenia budynku były planem dla polskiego serialu Gruby z 1971 roku.
Niestety, obiekt od kilku, może już nawet kilkunastu ładnych lat jest zamknięty na cztery spusty i popada powolnie w ruinę, mimo, że został wykupiony przez obywatela Niemiec, który zobowiązywał się do przywrócenia mu świetności. Dziś zapraszamy Was na spacer po zakamarkach tego wspaniałego obiektu...
Jak widać, po likwidacji internatu próbowano zamienić obiekt
Budynek od frontu. Bardzo trudno zrobić zdjęcia całego obiektu od tej strony bez odpowiedniego sprzętu, dlatego dziękujemy za udostępnienie poniższej fotografii Piotrowi Tomaszewskiemu
Co o obiekcie można przeczytać na stronie miejscowości Mokrzeszów (www.mokrzeszów.pl) tekst w całości :
"Pałac (Szpital Zakonu Kawalerów Maltańskich)
Po południowej stronie drogi Wrocław - Wałbrzych na wysokiej skarpie wzmocnionej od wschodu i od południa murem oporowym rozciąga się rozległe założenie pałacowo-parkowe.
Jest to monumentalny budynek szpitala zakonu kawalerów maltańskich, potężny gmach z czerwonej cegły widać już z daleka, zarówno dla jadących od strony Świdnicy, jak i Wałbrzycha
Zespół stanowił niegdyś rezydencję właścicieli Dolnego Mokrzeszowa rodu von Gellhorn i założony został na planie regularnym zbliżonym do prostokąta. Zachowany jest dawny, osiowy układ przestrzenny, nawiązujący do barokowych założeń pałacowych enire cour etjardin. Do pałacu od drogi wiedzie aleja kasztanowców. Rezydencja wzniesiona została po połowie XIX wieku na starszych, prawdopodobnie z przełomu XVII i XVIII wieku fundamentach, przebudowana w latach 60. XX wieku.
Obecny budynek wzniesiony został na planie prostokąta, z ryzalitem na osi fasady, dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem, kryty dachem płaskim. Sylwetka budowli z wystrojem elewacji utraconym w czasie XX wiecznej przebudowy została uwieczniona na litografii z albumu Dunckera. Zabudowania gospodarcze i oficyny mieszkalne usytuowane są symetrycznie po wschodniej i zachodniej stronie dziedzińca. Na osi założenia usytuowana jest budowla pałacowa. Od południa do pałacu przylega założony na regularnym, prostokątnym kształcie park otoczony murem z centralną polaną, czytelnym do dziś regularnym układem ścieżek oraz cennymi nasadzeniami. Park mógł zostać założony w końcu wieku XVIII lub na początku XIX w. Na litografii z albumu Dunckera widoczny jest również znajdujący się na terenie parku budynek oranżerii.
Szpital zakonu kawalerów maltańskich prowincji śląskiej mieścił się w budynku wzniesionym w latach 1860-1880 roku na rzucie wydłużonego prostokąta, którego elewacje licowane dwukolorową cegłą, krytym dachem czterospadowym.
Z uwagi na niewielką liczbę zakonników i okres kryzysu zakonu, a co za tym idzie brak środków na utrzymanie zamku, zostaje on sprzedany kupcowi pochodzenia żydowskiego, który w krótkim czasie wywozi wszystkie cenne przedmioty, a resztę sprzedaje. Zamek przez okres 2 lat stoi nieużywany.
Burzliwy okres wydarzeń międzywojennych w Niemczech, walka o władzę przez Hitlera odbija się również na losie zamku. Według opowiadań miejscowości Mokrzeszów, Krzyżowa i zamek Książ były ze sobą mocno związane w działaniach w opozycji antyhitlerowskiej. W okresie 1938-1945 zamek zostaje domem czynszowym. Prowadzony jest wówczas "Dom Matek" (dla kobiet o czystej krwi aryjskiej), które były sprowadzane z terenu całych Niemiec. Utrzymywano wówczas kontakt z podobnym domem "męskim" mieszczącym się w Boguszowie. Kobiety po urodzeniu dzieci opiekowały się nimi przez 3 do 6 miesięcy po czym odbierano je matkom i wywożono w głąb III Rzeszy.
W latach 1945-1947 budynek zostaje przeznaczony na koszary wojsk radzieckich, a w 1946 r. zamek przejmują władze polskie. Od lat 50-tych w zamku mieszczą się szkoły. Od 1974 r. parter i piętro zamku zajmuje Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego, który od roku 1982 (po opuszczeniu zamku przez szkołę) do roku 1987 jest jedynym gospodarzem.
Budynek pozbawiony jest obecnie użytkownika. Kaplica połączona od zachodu z głównym budynkiem została częściowo rozebrana. Górujące nad okolicą zamczysko było kiedyś dumą mieszkańców, a teraz od dobrych kilkunastu lat straszy obsypującymi się cegłami i powybijanymi szybami."
Taki widok zaobserwować można z drogi krajowej nr 35
Częściowo rozebrana po pożarze kaplica
Fontanna przed głównym wejściem do obiektu
Niewiadomego przeznaczenia niewielki budyneczek tuż przy głównym obiekcie
Ten sam budynek od tyłu
Fragment obiektu od strony parku, w tle widoczna jest kaplica bez dachu
Wejścia od strony parku
Widok obiektu od strony parku
Budynek główny, kaplica i mały obiekt niewiadomego przeznaczenia
Skrzydło wschodnie
Cały obiekt od strony parku
Kaplica
Kaplica
Łącznik kaplicy z budynkiem
Kaplica
Kaplica
Kaplica i łącznik z budynkiem głównym
Kaplica
Kaplica
Kaplica
Kaplica widziana z piętra szpitala
Kaplica widziana z piętra szpitala
Kaplica widziana z piętra szpitala
Widok z okien szpitala na Gospodarstwo Rolne w Mokrzeszowie
J/w, po prawej dawny pałac, budynek szkoły rolniczej
Widok w kierunku Świebodzic
Wejście do kaplicy
Wejście do szpitala od kaplicy
Widok od strony zachodniej
Okna piwniczne
Portiernia
Portiernia
Niewielki park i dawny szpital w tle
Krzyż maltański przypominający o pochodzeniu obiektu
Widok w stronę cmentarza i gotyckiego kościoła pw. św. Jadwigi z XIV w.
Fontanna
Tabliczka informacyjna z nazwiskiem właściciela
Wnętrza
Część pomieszczeń i korytarzy pozbawiona jest tynków
Boczna klatka schodowa - skrzydło wschodnie
Boczna klatka schodowa - skrzydło wschodnie
Boczna klatka schodowa - skrzydło wschodnie
Boczna klatka schodowa - skrzydło wschodnie
Poddasze
Pomieszczenia na ostatnim piętrze
Widok z okien poddasza w kierunku północnym, w tle kościół pw. św. Jadwigi
Z tego samego okna fontanna przed budynkiem
Fragment dachu
Poddasze
Poddasze
Poddasze
Boczna klatka schodowa - skrzydło zachodnie
Główna klatka schodowa
Główna klatka schodowa
Główna klatka schodowa
Główna klatka schodowa
Główna klatka schodowa
Główna klatka schodowa
Główna klatka schodowa
Główna klatka schodowa
Główna klatka schodowa
Główna klatka schodowa
Główna klatka schodowa
Główna klatka schodowa
Jedno z najciekawszych pomieszczeń dawnego szpitala, prawdopodobnie pierwotna kaplica. Tutaj również trudno było przeciętnym sprzętem zrobić dobre zdjęcie, dlatego skorzystaliśmy z fotografii udostępnionej przez Piotra Tomaszewskiego
Jedno z najciekawszych pomieszczeń dawnego szpitala, prawdopodobnie pierwotna kaplica. Tutaj również trudno było przeciętnym sprzętem zrobić dobre zdjęcie, dlatego skorzystaliśmy z fotografii udostępnionej przez Piotra Tomaszewskiego
Jedno z najciekawszych pomieszczeń dawnego szpitala, prawdopodobnie pierwotna kaplica. Tutaj również trudno było przeciętnym sprzętem zrobić dobre zdjęcie, dlatego skorzystaliśmy z fotografii udostępnionej przez Piotra Tomaszewskiego - widok z balkonika
Kilka detali wykonaliśmy już sami
Aula - kaplica?
Widok z balkonika
Do kaplicy prowadzi bardzo małe wejście
Tutaj również znaleźć można krzyż maltański
Oryginalne kafelki
Strzeliste stropy
Wracamy na korytarze
Kolejna dodatkowa klatka schodowa przy kaplicy
Kolejna dodatkowa klatka schodowa przy kaplicy
Wiatrołap przy wejściu od strony północnej (droga krajowa nr 35)
Schodzimy do piwnic
Korytarz główny piwnicy
Kotłownia
Dwa ogromne piece
I dodatkowy, znacznie mniejszy
Prawdopodobnie dawna kuchnia
I stołówka
Udało się znaleźć kilka fotografii z czasów, gdy w obiekcie mieszkali uczniowie szkoły rolniczej w Mokrzeszowie. Proszę zwrócić uwagę na wieżyczkę na głównym dachu
Młodzież szkolna w parku przy ówczesnym internacie
Dziewczęta wyglądają z okna, poniżej krzyż Zakonu Kawalerów Maltańskich
Obiekt w całej okazałości w czasach gdy służył jako internat. Tutaj nie ma już wieży
Uczniowie szkoły rolniczej ze swoim internatem w tle
J/w, tutaj wieża jeszcze istnieje
Przygotował : Matthias