Gwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

Obrady Okrągłego Stołu (Okrągły Stół) prowadzone były od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 przez przedstawicieli władz PRL, opozycji solidarnościowej oraz kościelnej. Tak naprawdę prowadzone były w kilku różnych miejscach, ale ich rozpoczęcie i zakończenie odbyło się w siedzibie Urzędu Rady Ministrów PRL w Pałacu Namiestnikowskim (obecnie Pałac Prezydencki) w Warszawie, przy wspomnianym okrągłym stole, skąd nazwa wydarzenia. W obradach wszystkich zespołów brały udział 452 osoby. Do głównych zespołów należały : zespół ds. gospodarki i polityki społecznej, zespół ds. reform politycznych, oraz zespół ds. pluralizmu związkowego.

Było to jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski, nie bez znaczenia dla Europy i Świata, od którego rozpoczęły się zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w tym częściowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe.

 

Obrady Okrągłego Stołu, 1989 rok


Geneza Okrągłego Stołu

W połowie sierpnia 1988 roku władze PRL rozpoczęły rozmowy z opozycją spowodowane licznymi, trwającymi od kwietnia w różnych regionach Polski protestami społecznymi. Dzięki nim 31 sierpnia w willi MSW na ul. Zawrat w Warszawie odbyło się spotkanie generała Czesława Kiszczaka oraz Lecha Wałęsy, na którym obecny był także biskup Jerzy Dąbrowski oraz sekretarz Komitetu Centralnego Stanisław Ciosek. Kolejne nastąpiło 15 września, oprócz Kiszczaka, Wałęsy i Cioska byli na nim także Andrzej Stelmachowski i ksiądz Alojzy Orszulik. 16 września rozpoczęły się, znane jako rozmowy w Magdalence, rozmowy władz państwowych z przedstawicielami ruchu solidarnościowego i Kościoła podczas których głównym ogniskiem zapalnym była kwestia legalizacji Solidarności. Uzgodniono iż Okrągły Stół powstanie w połowie października, a jego tematyką ma być: "model funkcjonowania państwa i życia publicznego, przyspieszenie rozwoju i modernizacja gospodarki narodowej, kształt polskiego ruchu związkowego". Październikowy termin nie został jednak dotrzymany, ponieważ Solidarność nie zgadzała się na warunki rządowe: żądała legalizacji oraz nieingerowania w składzie strony solidarnościowo-opozycyjnej przyszłego Okrągłego Stołu. 27 września 1988 roku stanowisko premiera objął Mieczysław Rakowski, 14 października został natomiast powołany jego gabinet. W grudniu rozpoczęły się obrady X Plenum Komitetu Centralnego PZPR, podczas którego dyskutowano możliwość rozmów z Solidarnością oraz jej legalizacji. Spowodowały one duży konflikt w partii, w tym zmiany w Biurze Politycznym. Ostatecznie, dzięki naciskowi m.in. Jaruzelskiego i Kiszczaka, przyjęto "Stanowisko X Plenum KC PZPR w sprawie pluralizmu politycznego i związkowego". Umożliwiło to rozpoczęcie przygotowań do obrad Okrągłego Stołu. 27 stycznia 1989 nastąpiło kolejne spotkanie Wałęsy i Kiszczaka, podczas którego ustalono procedurę i zakres obrad oraz ostateczny termin rozpoczęcia.

Postanowienia

- utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów; wybory większościowe (po 2 senatorów z każdego województwa, a w woj. warszawskim i katowickim po 3);

- kwotowe wybory do Sejmu – 65% miejsc (299 mandatów) miało być zagwarantowane dla PZPR, ZSL i SD (60%) oraz dla prokomunistycznych organizacji katolików : PAX, UChS i PZKS (5%). Ważny jest fakt, iż liczbę 299 podzielono na 264 i 35, z czego pierwsze były obsadzane w wyniku wyborów w okręgach wielomandatowych, a drugie z tzw. listy krajowej, na której znajdowali się najbardziej znani przedstawiciele partyjni; o pozostałe 35% miejsc (161 mandatów) mieli walczyć w wolnych wyborach kandydaci bezpartyjni;

- utworzenie urzędu Prezydenta PRL, wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe na 6-letnią kadencję;

- zmiana prawa o stowarzyszeniach, która umożliwiłaby rejestrację Solidarności;

- dostęp opozycji do mediów (np. raz w tygodniu półgodzinna audycja w TVP, reaktywowanie "Tygodnika Solidarność");

- przyjęcie "Stanowiska w sprawie polityki społecznej i gospodarczej oraz reform systemowych" jednak bez większych konkretów w sprawie reform gospodarczych.

Dziś, oryginalny, okrągły stół eksponowany jest w Pałacu Prezydenckim w Warszawie w sali na parterze lewego (północnego) skrzydła. 6 lutego 2009 roku, podczas uroczystych obchodów 20-lecia obrad, stół został ponownie przeniesiony do Sali Kolumnowej. Od 2009 przy stole odbywają się lekcje historii dla uczniów warszawskich szkół.


Sala Kolumnowa Pałacu Prezydenckiego



Uczestnicy obrad plenarnych


W obradach plenarnych oraz w zespołach uczestniczyli : pierwsi trzej prezydenci III RP (Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski, Lech Kaczyński), pięciu późniejszych premierów (Czesław Kiszczak, Tadeusz Mazowiecki, Leszek Miller, Jan Olszewski, Jarosław Kaczyński), czterech późniejszych wicepremierów, sześciu późniejszych marszałków i wicemarszałków Sejmu i Senatu, ponad 75 późniejszych ministrów i wiceministrów, ok. 100 późniejszych parlamentarzystów, kilku późniejszych prezesów Sądu Najwyższego, Trybunałów, redaktorów naczelnych gazet. Uczestnicy obrad „Okrągłego Stołu” z podziałem na strony :

Strona rządowo-koalicyjna

Tomasz Adamczuk

Norbert Aleksiewicz

Stanisław Ciosek

Aleksander Gieysztor

Wiesław Gwiżdż

Marek Hołdakowski

Jan Janowski

Janusz Jarliński

Czesław Kiszczak

Zenon Komender

Jan Karol Kostrzewski

Mikołaj Kozakiewicz

Bogdan Królewski

Aleksander Kwaśniewski

Maciej Manicki

Harald Matuszewski

Leszek Miller

Alfred Miodowicz

Kazimierz Morawski

Jerzy Ozdowski

Anna Przecławska

Tadeusz Rączkiewicz

Jan Rychlewski

Władysław Siła-Nowicki

Zbigniew Sobotka

Romuald Sosnowski

Stanisław Wiśniewski

Jan Zaciura

Edward Zgłobicki

Strona solidarnościowo-opozycyjna

Stefan Bratkowski

Zbigniew Bujak

Władysław Findeisen

Władysław Frasyniuk

Bronisław Geremek

Mieczysław Gil

Aleksander Hall

Jacek Kuroń

Władysław Liwak

Tadeusz Mazowiecki

Jacek Merkel

Adam Michnik

Alojzy Pietrzyk

Edward Radziewicz

Henryk Samsonowicz

Grażyna Staniszewska

Andrzej Stelmachowski

Stanisław Stomma

Klemens Szaniawski

Jan Józef Szczepański

Edward Szwajkiewicz

Józef Ślisz

Witold Trzeciakowski

Jerzy Turowicz

Lech Wałęsa

Andrzej Wielowieyski

Obserwatorzy kościelni

ks. Bronisław Dembowski

bp Janusz Narzyński

ks. Alojzy Orszulik

Rzecznicy prasowi

Janusz Onyszkiewicz

Jerzy Urban


Uczestnicy obrad w zespole ds. reform politycznych


Strona solidarnościowo-opozycyjna

Bronisław Geremek – przewodniczący

Piotr Baumgart

Ryszard Bender

Zbigniew Bujak

Aleksander Hall

Jarosław Kaczyński

Krzysztof Kozłowski

Marcin Król

Jacek Kuroń

Bogdan Lis

Tadeusz Mazowiecki

Adam Michnik

Edmund Jan Osmańczyk

Ryszard Reiff

Antoni Stawikowski

Stanisław Stomma

Adam Strzembosz

Janina Zakrzewska

Strona rządowo-koalicyjna

Janusz Reykowski – przewodniczący

Jan Banaszkiewicz

Jan Błuszkowski

Artur Bodnar

Kazimierz Cypryniak

Zofia Czaja

Andrzej Gdula

Stanisław Gebethner

Mariusz Gulczyński

Jan Jachymek

Bogdan Królewski

Hieronim Kubiak

Rajmund Moric

Kazimierz Orzechowski

Jan Rychlewski

Karol Szyndzielorz

Jerzy Uziębło

Jerzy Wiatr

Piotr Winczorek

Jan Zaciura

Sylwester Zawadzki

 

Uczestnicy obrad w zespole ds. gospodarki i polityki społecznej


Strona solidarnościowo-opozycyjna

Witold Trzeciakowski – przewodniczący

Janusz Beksiak

Ryszard Bugaj

Zbigniew Bujak

Mieczysław Gil

Helena Góralska

Krzysztof Hagemejer

Gabriel Janowski

Cezary Józefiak

Andrzej Miłkowski

Jan Mujżel

Aleksander Paszyński

Jan Rosner

Grażyna Staniszewska

Tomasz Stankiewicz

Andrzej Stelmachowski

Andrzej Topiński

Andrzej Wieczorek

Andrzej Wielowieyski

Irena Wóycicka

Strona rządowo-koalicyjna

Władysław Baka – przewodniczący

Stanisław Długosz

Ryszard Gorycki

Jerzy Gruchalski

Jan Kaczmarek

Józef Kaleta

Grzegorz Kołodko

Jan Kołodziejczak

Wincenty Lewandowski

Maciej Manicki

Wacław Martyniuk

Józef Okuniewski

Andrzej Olechowski

Kazimierz Olesiak

Antoni Rajkiewicz

Zdzisław Sadowski

Ireneusz Sekuła

Karol Szwarc

Władysław Szymański

Marcin Święcicki

Mieczysław Wilczek

Henryk Witkowski

 

Uczestnicy obrad w zespole ds. pluralizmu związkowego


Strona solidarnościowo-opozycyjna

Tadeusz Mazowiecki – przewodniczący

Artur Balazs

Władysław Frasyniuk

Lech Kaczyński

Władysław Liwak

Albin Melcer

Jacek Merkel

Alojzy Pietrzyk

Edward Radziewicz

Edward Szwajkiewicz

Józef Ślisz

Henryk Wujec

Tadeusz Zieliński

Strona rządowo-koalicyjna

Aleksander Kwaśniewski – przewodniczący

Jan Brol

Witold M. Góralski

Ludwik Gracel

Stanisław Jagiełło

Mieczysław Jakubowski

Janusz Jarliński

Jacek Krzyżanowski

Maciej Lubczyński

Stanisław Majewski

Walery Masewicz

Harald Matuszewski

Lesław Nawacki

Kazimierz Obsadny

Janusz Pawłowski

Tadeusz Rączkiewicz

Walerian Sanetra

Władysław Serafin

Romuald Sosnowski

Anatol Wasiljew

Stanisław Wiśniewski

Jan Wołek

Obserwator z ramienia Międzynarodowego Biura Pracy MOP

Witold Nawrocki

 


przygotował : Matthias

źródło : pl.wikipedia.org