Gwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

Luboradz : niem. Lobris

gmina : Mściwojów

powiat : jaworski

województwo : dolnośląskie

 

Luboradz to wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Mściwojów. Miejscowość położona u podnóży niskiego północnego ramienia Wzgórz Strzegomskich nad rzeką Wierzbiak, na wysokości ok. 180 m n.p.m., 8 km na wschód od Jawora. Już w zamierzchłych czasach musiała tu istnieć jakaś osada. Świadczyć o tym mogłoby odkryte tu po wojnie cmentarzysko z okresu kultury łużyckiej. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z początku XIII wieku (1203 r. - Loboratz). Najsprawniej można dotrzeć tam z Jawora jadąc drogą nr 363 w kierunku Budziszowa Wielkiego, lub ze Strzegomia jadąc drogą 374 przez Rogoźnicę i Niedaszów, gdzie należy skręcić w kierunku Mściwojowa i dalej Luboradza (patrz mapka poniżej).


Czerwony kolor oznacza położenie Luboradza (mapa : Google map)


Widok na Luboradz z lotu ptaka (foto : msciwojow.pl). Widoczny jest ogromny folwark i spora bryła pałacu z wewnętrznym dziedzińcem


Skrzyżowanie prowadzące do folwarku i pałacu, przy którym stoi tablica informacyjna


Główna brama folwarku, za nią jest ogromne podwórze i w jego głębi pałac...


Gmina Mściwojów zadbała o tablice informacyjne. Można spotkać je w każdej wsi należącej do gminy.


Przystanek 5. Kompleks zamkowo-pałacowy w Luboradzu.


..,,Pałac w Luboradzu (pow. jaworski, woj. dolnośląskie) powstał w miejscu istniejącego wcześniej, XVI-wiecznego dworu obronnego, zbudowanego prawdopodobnie przez przedstawicieli rycerskiego rodu von Bock.

W latach 1681-1686 dwór został gruntownie przebudowany i zmieniony w barokowy pałac, który, jeśli wierzyć fachowcom, posiada również cechy renesansowe.

W tym czasie Luboradz, jak i kilka innych majątków ziemskich na tym terenie, należał do rodziny von Nostitz (w 1654 roku dobra te nabył Otto von Nostitz).

W roku 1878 Ernestine von Nostitz-Rokitnitz wyszła za mąż za Engelharda Dietricha hrabiego von Wolkenstein barona von Nostitz und Neuhaus i od tego momentu aż do 1945 roku to własnie ta rodzina była właścicielem pałacu.

W pałacowych wnętrzach zachowało się wiele elementów dawnego wystroju, ale niestety pałac jest zamknięty i nie ma możliwości wejścia do środka.

Nam udało się tylko zobaczyć przez otwarte okno fragmenty fresku zdobiącego sufit jednej z sal znajdujących na piętrze pałacu.


Prawdopodobnie należy do świdnickiego businessmana, którego nazwiska tu nie podamy. W każdym razie jest to kolejna osoba, którą przerósł pomysł renowacji pięknego zabytku... Co będzie dalej?














Pałac podczas naszej wizyty był zamknięty. Jedynie co mogliśmy zrobić, to zdjęcie przez szparę w bramie


Podobno we wnętrzach, zachowała się sala balowa z portretami właścicieli pałacu z drugiej połowy XVII wieku, malowane, renesansowe stropy belkowe w kilku pomieszczeniach oraz wiele elementów dawnego wystroju.









Kopernikowski „De Revolutionibus” w Luboradzu (tekst opr. Mirosław Szkiłądź ze strony msciwojow.pl).

Swoją teorię heliocentryczną Mikołaj Kopernik wyłożył w dziele „De Revolutionibus orbium coelestium” („O obrotach sfer niebieskich”). Rękopis tej pracy do czasów jego śmierci znajdował się we Fromborku. Były to luźne kartki, które oprawiono dopiero w 1603 roku. Tom nie zawierał ani karty tytułowej ani też nazwiska autora. Później na mocy testamentu polskiego astronoma trafił on do Tiedemana Giesego, biskupa warmińskiego. Ten z kolei przekazał go Jerzemu Joachimowi Retykowi, astronomowi, matematykowi i lekarzowi na dworze króla Zygmunta Augusta. To właśnie on namówił Kopernika do wydania tego dzieła, które ukazało się w wirtemberskiej drukarni Jana Petreiusa. Od 1554 roku Retyk zamieszkał w Krakowie, gdzie rozpoczął praktykę lekarską, pełniąc nawet funkcję nadwornego medyka Zygmunta Augusta. Do pomocy przyjął, dobrze zapowiadającego się matematyka, Walentego Othona z Magdeburga. Gdy w 1574 roku w Koszycach zmarł Retyk, Othon odziedziczył cały jego księgozbiór wraz z wspomnianym naukowym traktatem, który z nim powędrował do Heidelbergu, gdzie objął katedrę matematyki. Po jego śmierci w 1603 roku trafił on do rąk Simona Petiscusa, profesora matematyki tegoż uniwersytetu. W 1608 stał się własnością Jakuba Christmanna, pełniącego funkcję dziekana „atrium” w tej uczelni. W 1614 roku od wdowy po Jakubie Christmannie, kupił go Jan Amos Komensky. To od niego nabył, w nieznanych nam okolicznościach Otto von Nostitz, starosta księstwa świdnicko – jaworskiego i właściciel dóbr luboradzkich. Przypuszczalnie transakcja ta miała miejsce w czasie wojny trzydziestoletniej (1618 – 1648), a z całą pewnością przed 1665 rokiem. Niewątpliwie pierwszym jego miejscem pobytu na Ziemi Jaworskiej był zamek w Jaworze. Tam manuskrypt został wpisany do inwentarza biblioteki Nostitza pod numerem MSe 21. Po 1665 roku, to jest po jego śmierci „De Revolutionibus” wraz z całym księgozbiorem trafił do Luboradza, nim powędrował dalej. Historycy zajmujący się badaniem losów tego rękopisu podkreślają, że okres ten w jego dziejach jest najbardziej tajemniczy. Kwerenda przeprowadzona w Archiwum Nostiztów (zbiory Archiwum Państwowym we Wrocławiu) nie wniosła do badań historycznych nic nowego. To milczenie źródeł tak skomentował Andrzej Bielecki w swoim artykule „Śladami rękopisu. Próba zarysu dziejów autografu kopernikowskiego „De Revolutionis”” (Sobótka, R. XXIX (1974) „Może zresztą i dobrze się stało, że bezcenny rękopis znalazł schronienie bez rozgłosu w prowincjonalnej bibliotece ordynackiej, w tym bowiem czasie dzieło Kopernika „jako zawierające fałszywą doktrynę pitagorejczyków”, umieszczono w opisie ksiąg zakazanych”.

Pod koniec lat 60-tych XVII wieku, za sprawą Jana Hartwiga von Nostitza praca polskiego astronoma została wywieziona do ich pałacu w Pradze. Tam przez na przeszło 150 lat przeleżała zapomniana przez wszystkich. Dopiero w 1840 roku Karel Slavomir Amerling na łamach czeskiego tygodnika „Kvety”, wydawanego w Paryżu, napisał o odnalezieniu w bibliotece tej magnackiej rodziny manuskryptu „De Revolutionibus”. Polsce został przekazany dopiero 5 lipca 1956 roku. Obecnie znajduje się w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Wędrówka dzieła polskiego astronoma była imponująca. W tej swoistej podróży zawędrował do Luboradza, który mimo, że nie jest powszechnie znany, dał mu pewne schronienie w tak niespokojnych czasach.






Kościół filialny w Luboradzu p.w. Zaślubin Najświętszej Marii Panny, wzmiankowany już w 1408 r., w obecnej formie wzniesiony ok. 1581 r., restaurowany w XIX w. Jest to budowla orientowana, murowana, o wnętrzu jednonawowym i wieżą od zachodu. Na ścianie renesansowy nagrobek Hansa Bocka (zm. 1581) i jego żony (zm. 1587) z rzeźbioną sceną Ukrzyżowania.




nagrobek Hansa Bocka (zm. 1581)


i jego żony (zm. 1587) z rzeźbioną sceną Ukrzyżowania.


i jego żony (zm. 1587) z rzeźbioną sceną Ukrzyżowania.



Na terenie kościoła znajduje się też kamienny krzyż (pokutny, pojednania)




 

 


Fotografował i przygotował : Matthias