Granice diecezji i dekanatów kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, nie pokrywają się z granicami województw czy powiatów. Różna jest także ich liczba. Obecnie w Polsce w 41 rzymskokatolickich diecezjach oraz 1 Ordynariacie Polowym Wojska Polskiego istnieje 1141 dekanatów. Jednym z nich jest Dekanat Strzegom, o którym będziemy dziś mówić w kontekście znajdujących się na jego terenie kościołów, kaplic i kapliczek - zapraszamy.
Mapa Diecezji świdnickiej z pl.wikipedia.org (kliknij w mapę jeśli chcesz ją powiększyć)
Dekanat Strzegom, to jeden z 24 dekanatów w diecezji świdnickiej. Dekanat znajduje się na terenie województwa dolnośląskiego, w powiatach: jaworskim, średzkim i świdnickim. Jego siedziba ma miejsce w Strzegomiu, w bazylice Świętych Piotra i Pawła. W skład dekanatu wchodzi 10 parafii na terenie których znajduje się 24 kościoły lub kaplice. Właśnie te kościoły, wraz z podstawowymi o nich informacjami chcemy Wam przedstawić w niniejszej publikacji. Nie zawsze są to perły architektury, ale przeważnie, o czym przekonacie się w dalszej części...
Powiększony fragment powyższej mapy, przedstawiający dekanat Strzegom i granice jego dziesięciu parafii.
.JPG)
Parafie, miejscowości, kościoły i kaplice wchodzące w skład dekanatu Strzegom :
1. Parafia Chrystusa Króla z kościołem parafialnym w Goczałkowie
W skład powyższej parafii wchodzą miejscowości : Goczałków z kościołem parafialnym, oraz Goczałków Górny, który nie posiada kościoła.
W Goczałkowie znajduje się kościół (parafialny) pod wezwaniem Narodzenia NMP, który w obecnej formie powstał na początku XVI wieku.
Kościół parafialny pw. Narodzenia NMP w Goczałkowie (fot. Google)
2. Parafia św. Jana Chrzciciela z kościołem parafialnym w Jaroszowie
W skład powyższej parafii wchodzą miejscowości : Jaroszów z kościołem parafialnym, Rusko z kościołem filialnym, oraz Mielęcin i Mikoszowa, które nie posiadają kościołów.
W Jaroszowie znajduje się neogotycki kościół (parafialny) pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela, który ma już ok. 600 lat. Jego wieżę dobudowano w XV wieku, natomiast neogotycki korpus w połowie XIX wieku.
Kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela w Jaroszowie
.JPG)
W Rusku znajduje się kościół filialny pod wezwaniem Świętych Piotra i Pawła, z około 1500 roku...
Kościół p.w. św. Piotra i Pawła w Rusku
.JPG)
3. Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego z kościołem parafialnym w Konarach
W skład powyższej parafii wchodzą miejscowości : Konary z kościołem parafialnym, Damianowo, Drogomiłowice i Jenków z kościołami filialnymi, oraz Bielany, Księżyce, Gądków, Dębki, Łagiewniki Średzkie, Rąbienice i Różana, które nie posiadają kościołów.
W Konarach znajduje się murowany kościół parafialny pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego, który pochodzi z 1396 roku. Prezbiterium dobudowano w 1500 roku. Kościół wzniesiony został w stylu gotyckim. Budowany z cegły i częściowo z łupka. Przebudowany na przełomie XVII i XVIII wieku. Rozbudowany w 1817 roku o zakrystię.
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Konarach
.jpg)
W Damianowie znajduje się kościół filialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła, murowany, wzniesiony około 1500 roku, przebudowany w II połowie XVII wieku.
Kościół p.w. św. Michała Archanioła w Damianowie
.jpg)
W Drogomiłowicach znajduje się kościół filialny pod wezwaniem świętego Józefa Oblubieńca Najświętszej Marii Panny, zbudowany w XV wieku, przebudowany w XVII wieku, obecnie nieczynny z powodu katastrofy budowlanej – konieczna wymiana dachu.
Kościół p.w. św Józefa Oblubieńca NMP w Drogomiłowicach
.jpg)
W Jenkowie znajduje się kościół filialny p.w. Świętej Rodziny, pochodzący z XVI wieku.
Kościół p.w. Świętej Rodziny w Jenkowie
.jpg)
4. Parafia Trójcy Świętej z kościołem parafialnym w Olszanach
W skład powyższej parafii wchodzą miejscowości : Olszany z kościołem parafialnym, oraz Modlęcin, który nie posiada kościoła.
W Olszanach znajduje się kościół parafialny, pw. Świętej Trójcy, pochodzący z pierwszej połowy XIV wieku...
Kościół pw. Świętej Trójcy w Olszanach (fot. dolny-slask.org.pl)
5. Parafia św. Jana Chrzciciela z kościołem parafialnym w Piekary
W skład powyższej parafii wchodzą miejscowości : Piekary z kościołem parafialnym, Lusina i Udanin z kościołami filialnymi, oraz Bartoszówek, Dziwigórz, Dębnica i Lasek, które nie posiadają kościołów.
W Piekarach znajduje się kościół parafialny pod wezwaniem świętego Jana Chrzciciela z XIV wieku, przebudowywany w 1719 roku oraz ponownie na przełomie XIX i XX wieku.
Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Piekarach (foto : Google)
W Lusinie znajduje się kościół filialny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny, z XV wieku.
Kościół pw. Narodzenia NMP w Lusinie
.jpg)
W Udaninie znajduje się kościół filialny pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Anielskiej, który dawniej (przed 1945 rokiem) był kościołem ewangelickim.
Kościół p.w. NMP Anielskiej w Udaninie
.jpg)
W Udaninie znajduje się kościół filialny pod wezwaniem świętej Urszuli, gotycki z drugiej połowy XIII wieku. Pierwsze wzmianki o kościele a zarazem miejscowości, znajdują się w dokumentach papieskich Papieża Innocentego IV z roku 1250, w których potwierdza, że kościół w Udaninie jest własnością Augustynów we Wrocławiu. Kościół ten został zbudowany z kamienia jako jednonawowy pokryty drewnianym stropem, z wieżą od zachodu, prostokątne prezbiterium z dwuprzęsłowym sklepieniem krzyżowo - żebrowym, oraz pierwotnie dach był kryty słomą. Podczas wojny 30-letniej (1618-1648) góra wieży została odstrzelona, a dach ze słomy spalił się. Kościół w 1668 roku został przebudowany. W tym czasie kościół należał do kościoła parafialnego w Konarach. W XIX w. kościół był odrestaurowany. W dniu 7 maja 1966 r. kościół katolicki pod wezwaniem św. Urszuli w Udaninie został wpisany do rejestru zabytków kl."0"
Kościół p.w. św. Urszuli w Udaninie
.jpg)
6. Parafia NMP Różańcowej z kościołem parafialnym w Rogoźnicy
W skład powyższej parafii wchodzą miejscowości : Rogoźnica z kościołem parafialnym, Rogoźnica i Targoszyn z kościołami filialnymi, oraz Niedaszów i Zimnik, które nie posiadają kościołów.
W Rogoźnicy znajduje się neogotycki kościół parafialny pod wezwaniem Matki Boskiej Różańcowej, który powstał jako świątynia ewangelicka w 1872 roku, w miejscu starszego kościoła z 1768 roku. Wewnątrz kościoła znajduje się neogotyckie wyposażenie z końca XIX wieku i późnobarokowe stacje Drogi Krzyżowej z końca XVIII wieku. Przy kościele wybudowano neogotyckie, XIX - wieczne mauzoleum.
Kościół p.w. Matki Boskiej Różańcowej w Rogoźnicy
.JPG)
W Rogoźnicy znajduje się kościół filialny pod wezwaniem Świętych Szymona i Judy Tadeusza, wzmiankowany już w 1291 r. Obecny powstał ok. 1500 roku, być może z wykorzystaniem fragmentów starego. Został zniszczony podczas wojny 30-letniej, w 1633 roku. Ponownie odbudowany spłonął w 1675 roku. Wielokrotnie remontowany, m.in. w 1720 roku, pod koniec XIX wieku i w 1963 roku. Wewnątrz m.in. renesansowo - barokowy, polichromowany drewniany ołtarz z XVII wieku, kamienna chrzcielnica z II połowy XIX wieku, organy z 1868 roku i 14 kamiennych, całopostaciowych płyt nagrobnych i epitafiów z lat 1558 - 1677. Wokół kościoła cmentarz otoczony kamiennym murem z XVIII/XIX wieku a w nim część płyt nagrobnych. W miejscu dawnego mauzoleum rodziny von Richthofen współczesna kamienna płyta pamiątkowa.
Kościół p.w. Świętych Szymona i Judy Tadeusza w Rogoźnicy
.JPG)
W Targoszynie znajduje się kościół filialny pod wezwaniem świętej Jadwigi, murowany, wzniesiony na przełomie XV/XVI wieku, rozbudowany w XVIII wieku. Na szczególną uwagę zasługuje gotycki tryptyk w ołtarzu głównym z 1512 roku. Część środkowa przedstawia Madonnę z Dzieciątkiem w otoczeniu św. Barbary i Katarzyny, skrzydła – postaci patronów i sceny z życia Marii. Predella zawiera scenę „Złożenia do grobu”.
Kościół p.w. św. Jadwigi w Targoszynie
.jpg)
7. Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa z kościołem parafialnym w Stanowicach
W skład powyższej parafii wchodzą dwie miejscowości : Stanowice z kościołem parafialnym, oraz Grochotów, który nie posiada kościoła.
W Stanowicach znajduje się kościół parafialny pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa, zbudowany w XVIII wieku, oraz ponownie przebudowany w 1928 roku wraz z ołtarzem w stylu późnobarokowym. Fundatorem kościoła był von Owgitnsel Hanns Schleght. Inne dokumenty, które zostały odkryte podczas remontu dachu kościoła w 2005 roku, stwierdzają, że fundatorami budowy kościoła była rodzina Winkler.
Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Stanowicach
.JPG)
8. Parafia Najświętszego Zbawiciela Świata i NMP Szkaplerznej z kościołem parafialnym w Strzegomiu
W skład powyższej parafii wchodzą cztery miejscowości : Strzegom z kościołem parafialnym, oraz Graniczna, Wieśnica i Żółkiewka, które nie posiadają kościołów.
W centrum Strzegomia, tuż przy Rynku, znajduje się kościół parafialny pod wezwaniem Najświętszego Zbawiciela Świata i NMP Szkaplerznej, który wybudowano na pierwotnie kościele luterańskim w 1742 roku. Pierwsza konstrukcja była to ryglowa, drewniano-ceglana (mur pruski) wyposażona w dwie empory, organy i duży, stanowiący wspaniałe dzieło rzeźbiarskie, krucyfiks. Nie posiadała natomiast wieży i dzwonów. Ponieważ nie wykonano badań gruntu, po kilku latach budowla ta groziła zawaleniem przez co w 1817 roku odprawiono ostatnie nabożeństwo, a dwa miesiące później rozpoczęto jej rozbiórkę. Kamień węgielny pod nowy kościół położono w 1818 roku. Przebudowa obejmowała m.in. na zmianie dotychczasowego sklepienia i filarów, budowie od podstaw dwóch ścian nośnych i rozebraniu i wzniesieniu nowej wieży. W 1819 roku nastąpiło poświęcenie nowego kościoła Trójcy Świętej. Podczas I wojny światowej na potrzeby wojenne przetopiono wszystkie dzwony. W 1923 r. miejscowi luteranie ufundowali nowe dzwony odlane w Bochum. Po II wojnie światowej jeszcze do 1957 roku odbywały się tu nabożeństwa, potem życie kościoła zaczęło stopniowo wygasać. Nowa parafia rzymsko-katolicka p.w. Najświętszego Zbawiciela Świata i Matki Bożej Szkaplerznej (Najświętszej Marii Panny z Góry Karmel) została powołana w 1997 roku. Kościół był wtedy bardzo zniszczony, gdyż lata nieużytkowania i "poszukiwacze skarbów" doprowadziły do znacznej jego dewastacji. Przywrócenie dzisiejszego stanu kosztowało dużo wysiłku: m.in. zrekonstruowano więźbę dachową, zamontowano rozpory, przełożono fragment dachu, wykonano 86 ściągów stalowych spinających mury kościoła, wybudowano nową przyporę kamienną przy zakrystii od strony podwórza, wymieniono tynki, wykonano nowe elewacje od strony południowej kościoła.
Kościół p.w. Najświętszego Zbawiciela Świata i NMP Szkaplerznej w Strzegomiu
.JPG)
Kościół p.w. Najświętszego Zbawiciela Świata i NMP Szkaplerznej w Strzegomiu
.JPG)
Wnętrze kościoła p.w. Najświętszego Zbawiciela Świata i NMP Szkaplerznej w Strzegomiu
.JPG)
9. Parafia Świętych Piotra i Pawła z kościołem parafialnym w Strzegomiu
W skład powyższej parafii wchodzi siedem miejscowości : Strzegom z kościołem parafialnym, oraz trzema kościołami filialnymi, Tomkowice z kościołem filialnym, oraz Granica, Międzyrzecze, Morawa, Stawiska i Grabina, które nie posiadają kościołów.
W Strzegomiu znajduje się kościół parafialny podniesiony w 2002 roku do godności bazyliki mniejszej, pod wezwaniem Świętych Piotra i Pawła. W roku 1180 Zakon Joanntów otrzymał Strzegom, lokowany w 1242 r. Zanim powstał obecny kościół, wznieśli w XIII wieku mniejszy obiekt. Ostatecznie na początku XIV stulecia zakon zdecydował wznieść nowy, wielki (długości ok. 80 m) kościół z łamanego granitu, bazaltu oraz piaskowca użytego do elementów dekoracyjnych (portale, wsporniki). Do powstania kościoła, finansując jego budowę, przyczynili się zarówno książęta świdniccy, jak i strzegomscy mieszczanie. Budowa kościoła trwała długo - zasadniczy zrąb świątyni powstał w l. 1250-1390, prace ukończono dopiero w początkach XVI w. W 1718 świątynię nawiedził pożar. Dnia 15 września 2002 papież Jan Paweł II wydał bullę na mocy której parafia strzegomska otrzymała godność bazyliki mniejszej.
Bazylika mniejsza p.w. Świętych Piotra i Pawła w Strzegomiu
.JPG)
Wnętrza bazyliki mniejszej p.w. Świętych Piotra i Pawła w Strzegomiu
.JPG)
W Strzegomiu znajduje się kościół (kaplica) filialna pod wezwaniem świętego Antoniego, usytuowana w bliskim sąsiedztwie bazyliki. Kaplica została sklasyfikowana jako zabytek pierwszej klasy. Budowniczym kaplicy był prawdopodobnie Łukasz Schleierweber - jeden z twórców świdnickiego kościoła katedralnego. Jest to bardzo ciekawy – unikalny na skalę polską – przykład bastei, baszty znajdującej się w murach miejskich, zaadoptowanej do celów sakralnych. Łączyła ona w sobie funkcję sakralną i obronną. Wnętrze jest niewielkie, jednonawowe, z pięciobocznym ceglanym prezbiterium, od zewnątrz posiadającym obły zarys, wyposażone w neobarokowy ołtarz poświęcony św. Antoniemu z Padwy z obrazem wykonanym na pocz. XX w. Kościół restaurowany był w latach 1957-1961. W roku 1980 miał miejsce gruntowny remont. Zrekonstruowana została posadzka a wnętrze otrzymało nową elewację, nowe drzwi, założono instalację elektryczną. Rekonsekracja odbyła się 14.09.1980 r. W roku 2007 świątynia została pokryta nowym dachem (dachówka).
Kaplica p.w. świętego Antoniego w Strzegomiu
.JPG)
W Strzegomiu, w bliskim sąsiedztwie Rynku i bazyliki, znajduje się kościół pod wezwaniem św. Barbary. Wzniesiony w XIV wieku był do 1456 roku synagogą żydowską, po czym dostał się w ręce katolików i został przebudowany na kościół. Jest to budowla jednonawowa, murowana z kamienia z prezbiterium zakończonym trójbocznie, nakrytym późnogotyckim sklepieniem sieciowym, z nawą nakrytą sklepieniem krzyżowym. Posiada barokowy ołtarz główny i chrzcielnicę z przełomu XV i XVI wieku. Świątynia z zewnątrz posiada piękny portal z piaskowca, w którym zostały umieszczone symbole miasta, czyli miecz i klucz, atrybuty św. Piotra i Pawła. Kościół został gruntownie odrestaurowany w latach 90-tych.
Kościół p.w. św. Barbary w Strzegomiu
.JPG)
Wnętrze kościoła p.w. św. Barbary w Strzegomiu
.JPG)
W Strzegomiu znajduje się kościół św. Jadwigi, który powstał na początku XIV wieku jako kościół Starego Strzegomia, wymieniany w 1456 r. jako kaplica szpitalna, później cmentarna, przebudowany na początku XVI wieku, remontowany w XVIII i XIX wieku, ostatnio w 1963 i 1997 roku. Kościół jest orientowany (łac. oriens - wschód - zwrócona częścią prezbiterialną, mieszczącą ołtarz główny, ku wschodowi , czyli w stronę, z której ma nadejść Jezus Chrystus podczas drugiego przyjścia), murowany, jednonawowy, z trójbocznie zakończonym prezbiterium, nakrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym w całości oskarpowanym, zachował we wnętrzu przyścienne sakramentarium i barokową ambonę.
Kościół p.w. św. Jadwigi w Strzegomiu
.JPG)
Wnętrze kościoła p.w. św. Jadwigi w Strzegomiu
.JPG)
W Tomkowicach znajduje się kościół (kaplica) filialny pod wezwaniem błogosławionej Karoliny Kózkówny. Jest to najmłodsza świątynia dekanatu strzegomskiego, budowana w latach 1987-92 z pierwotnym przeznaczeniem na dom katechetyczny dla uczniów miejscowej szkoły. Kaplica została wyposażona w latach 1992-95 a poświęcona w przededniu 83 rocznicy śmierci patronki – 17.11.1997 r. przez ks. bpa Tadeusza Rybaka. Obecnie trwa budowa wieży na frontonie kaplicy. W planie jest również przebudowa generalna wnętrza kaplicy.
Kaplica bł. Karoliny Kózkówny w Tomkowicach (foto : dolny-slask.org.pl)
10. Parafia św. Marcina z kościołem parafialnym w Ujeździe Górnym
W skład powyższej parafii wchodzi siedem miejscowości : Ujazd Górny z kościołem parafialnym, Budziszów Wielki z kościołem filialnym, oraz Budziszów Mały, Jarostów, Karnice, Michałów i Ujazd Dolny, które nie posiadają kościołów.
W Ujeździe Górnym znajduje się kościół parafialny pod wezwaniem św. Marcina, erygowany w 1857 roku. Pierwotny kościół pochodził z początku XIII wieku, rozbudowany był pod koniec XVIII wieku.
Kościół p.w. św. Marcina w Ujeździe Górnym (foto : dolny-slask.org.pl)
W Budziszowie Wielkim znajduje się kościół filialny pod wezwaniem Dobrego Pasterza, wzmiankowany już w 1250 roku. Pierwotny, wzniesiony w XV wieku, uległ gruntownej przebudowie w XIX wieku. We wnętrzu znajdują się : kamienna, renesansowa ambona z końca XVI wieku, drewniany, barokowy konfesjonał z XVIII wieku, oraz kilkanaście kamiennych płyt nagrobnych z XVI -XVIII wieku.
Kościół p.w. Dobrego Pasterza w Budziszowie Wielkim (foto : dolny-slask.org.pl)
Lista 24 dekanatów w Diecezji świdnickiej :
Jeśli posiadasz materiały (zdjęcia kościołów, kaplic itp. w Twoim dekanacie i chcesz się nimi podzielić z czytelnikami labiryntarium.pl, zapraszamy do współpracy za pośrednictwem formularza kontaktowego.
1. BIELAWA
2. BOLKÓW (wkrótce)
3. BYSTRZYCA KŁODZKA
4. DZIERŻONIÓW (wkrótce)
5. GŁUSZYCA
6. KAMIENIEC ZĄBKOWICKI
7. KŁODZKO
8. KUDOWA-ZDRÓJ
9. LĄDEK-ZDRÓJ
10. MIĘDZYLESIE
11. NOWA RUDA
12. NOWA RUDA-SŁUPIEC
13. PIŁAWA GÓRNA
14. POLANICA-ZDRÓJ
15. STRZEGOM (bieżące opracowanie)
16. ŚWIDNICA-WSCHÓD (kliknij link)
17. ŚWIDNICA-ZACHÓD (kliknij link)
18. ŚWIEBODZICE (kliknij link)
19. WAŁBRZYCH-POŁUDNIE (wkrótce)
20. WAŁBRZYCH-PÓŁNOC (wkrótce)
21. WAŁBRZYCH-ZACHÓD (wkrótce)
22. ZĄBKOWICE ŚLĄSKIE-POŁUDNIE
23. ZĄBKOWICE ŚLĄSKIE-PÓŁNOC
Podróżował, fotografował i przygotował : Matthias