Drukuj
Nadrzędna kategoria: Menu Główne
Kategoria: Ciekawostki, warto wiedzieć...
Odsłony: 11646
Gwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

EUROPA





Ilość pozycji na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości, w/g państw.



Lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości, to lista obiektów objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO, filii ONZ, ze względu na ich unikatową wartość kulturową bądź przyrodniczą dla ludzkości. Lista obejmuje (stan w lipcu 2012) 962 obiekty w 157 krajach, w tym 745 obiektów dziedzictwa kulturowego (K), 188 przyrodniczego (P) i 29 mieszanych (K, P). W sprawie wpisania danego obiektu na listę decyduje Komitet Światowego Dziedzictwa w trakcie corocznej sesji, począwszy od 1977 roku. Nominacje zgłaszane są przez poszczególne kraje. Jeżeli wniosek o wpisanie danego miejsca na listę nie zostanie uwzględniony, może być złożony ponownie.

O objęciu danego obiektu ochroną UNESCO w ramach listy światowego dziedzictwa decyduje szereg kryteriów : sześć kryteriów dla obiektów dziedzictwa kulturowego i cztery dla przyrodniczego. Dany obiekt musi reprezentować "unikatową uniwersalną wartość" i spełniać przynajmniej jeden z poniższych warunków :


Kryteria kulturowe


 

 

  1. "reprezentować arcydzieło ludzkiego geniuszu twórczego"
  2. "przedstawiać ważną wymianę ludzkich wartości, na przestrzeni dziejów lub w obszarze danego regionu świata, w zakresie rozwoju architektury lub technologii, w sztukach monumentalnych, urbanistyce lub projektowaniu krajobrazu"
  3. "przedstawiać unikatowe albo przynajmniej wyjątkowe świadectwo tradycji kulturowej lub istniejącej albo minionej cywilizacji"
  4. "przedstawiać szczególny przykład typu budowli, zespołu architektonicznego lub technologicznego albo krajobrazu ilustrującego ważny etap (lub etapy) w historii ludzkości"
  5. "przedstawiać szczególny przykład tradycyjnego ludzkiego osadnictwa, zagospodarowania ziemi lub morza, reprezentatywny dla danej kultury (lub kultur), albo ludzkiej interakcji ze środowiskiem, szczególnie jeśli stało się ono zagrożone wskutek nieodwracalnej zmiany"
  6. "pozostawać w bezpośrednim lub namacalnym związku z wydarzeniami lub żywą tradycją, pomysłowością lub wierzeniami albo z dziełami artystycznymi lub literackimi o wyjątkowym uniwersalnym znaczeniu (Komitet uznaje, że to kryterium powinno być stosowane w połączeniu z innymi kryteriami)"

 

 

Kryteria przyrodnicze


 

 

  1. "obejmować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze lub tereny szczególnego naturalnego piękna i o estetycznym znaczeniu"
  2. "przedstawiać szczególne świadectwo ważnych etapów w historii planety, zawierające ślady dawnego życia, istotnych toczących się procesów geologicznych tworzących formy ukształtowania terenu lub istotne formacje geomorficzne lub fizjograficzne"
  3. "przedstawiać szczególny przykład toczących się procesów ekologicznych i biologicznych, istotnych dla ewolucji i rozwoju lądowych, słodkowodnych, przybrzeżnych i morskich ekosystemów lub społeczności roślin i zwierząt"
  4. "obejmować najważniejsze środowiska przyrodnicze do ochrony różnorodności form życia, łącznie z zagrożonymi gatunkami o uniwersalnej wartości z punktu widzenia nauki i konserwacji przyrody."

 


Oznaczenia : cyfra w nawiasie przy nazwie kraju oznacza liczbę wpisów na listę UNESCO w danym kraju, skrót K - kulturowe, P - przyrodnicze, rok wpisu na listę


EUROPA


 

 

Albania (2) *

zespół archeologiczny w Butrint (zagrożone) K 1992 1999

Historyczne centra miast Berat i Gjirokastra K 2005 2008


Andora (1) *

Dolina Madriu-Perafita-Claror K 2004 2006


Austria (8) *

Zabytkowe centrum Salzburga K 1996

Pałac i ogrody Schönbrunn K 1996

Krajobraz kulturowy Hallstatt Dachstein Salzkammergut K 1997

Linia kolejowa na Przełęczy Semmering K 1998

Historyczne centrum Grazu K 1999

Krajobraz kulturowy Wachau K 2000

Zabytkowe centrum Wiednia K 2001

Krajobraz kulturowy Fertö/Jeziora Nezyderskiego (wspólnie z Węgrami) K 2001


Belgia (10) *

Domy beginek (béguinages) we Flandrii K 1998

Panorama view of the Grand Place La Grand-Place w Brukseli K 1998

Cztery Windy na Kanale Centralnym wraz z otoczeniem, La Louvi?re i Le Roeulx (prowincja Hainaut) K 1998

Miejskie wieże strażnicze (beffroi) we Flandrii, Walonii i północnej Francji (wspólnie z Francją) K 1999 2005

Zabytkowe centrum Brugii K 2000

Główne rezydencje miejskie zaprojektowane przez Victora Hortę (Bruksela) K 2000

Neolityczne kopalnie krzemienia w Spiennes (Mons) K 2000

Katedra Notre-Dame w Tournai K 2000

Zabytkowy zespół: dom, pracownie i muzeum rodów Plantin i Moretus w Antwerpii K 2000

Pałac Stocleta w Brukseli K 2009


Białoruś (4) *

Białowieski Park Narodowy (wspólnie z Polską) P 1979 1992

Zespół zamkowy w Mirze K 2000

Architektoniczny, rezydencjonalny i kulturalny zespół rodu Radziwiłłów w Nieświeżu K 2005

Południk Struvego - wpis transgraniczny wraz z Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Mołdawią, Norwegią, Rosją, Szwecją i Ukrainą K 2005


Bośnia i Hercegowina (2) *

Dzielnica Starego Mostu w Mostarze K 2005

Most Mehmeda Paszy Sokolovicia w Wiszegradzie K 2007


Bułgaria (9) *

Cerkiew Bojańska koło Sofii K 1979

JeĽdziec Tracki z Madary K 1979

Zespół cerkwi wykutych w skale w Iwanowie K 1979

Grobowiec tracki z Kazanłyku K 1979

Zabytkowe miasto Nesebyr K 1983

Park Narodowy Pirinu P 1983

Monastyr Rilski K 1983

Rezerwat przyrody Srebyrna P 1983

Grobowiec tracki w Swesztari K 1985


Chorwacja (7) *

Zabytkowe centrum Splitu wraz z pałacem Dioklecjana K 1979

Stare Miasto w Dubrowniku K 1979 1994

Park Narodowy Jezior Plitwickich P 1979 2000

Zespół bazylikalny Eufrazjana na Starym Mieście w Poreču K 1997

Zabytkowe miasto Trogir K 1997

Katedra św. Jakuba w Szybeniku K 2000

Krajobraz kulturowy wyspy Hvar (Równina Starego Gradu) K 2008


Cypr *

* 1980 - Zabytki archeologiczne w regionie Pafos (K)

* 1985 - Malowane kościoły w regionie Troodos (wpis rozszerzony w 2001) (K)

* 1998 - Stanowisko neolityczne Chirokitia (K)


Czarnogóra (2) *

Kotor - region przyrodniczy i kulturowo-historyczny K 1979

Park Narodowy Durmitor P 1980 2005


Czechy (12) *

Zabytkowe centrum miasta Český Krumlov K 1992

Zabytkowe centrum Pragi K 1992

Zabytkowe centrum miasta Telč K 1992

Sanktuarium pielgrzymkowe św. Jana Nepomucena (Zelená Hora) K 1994

Kutná Hora - Stare Miasto z kościołem św. Barbary i katedra Mariacka w dzielnicy Sedlec K 1995

Krajobraz kulturowy posiadłości książąt Lichtenstein w regionie Lednice-Valtice K 1996

Ogrody i renesansowo-barokowy zamek biskupów ołomunieckich w Kromieryżu K 1998

Wieś Holaszowice z zespołem póĽnobarokowej architektury K 1998

Litomyśl, renesansowo-barokowy zamek wraz z ogrodami K 1999

Kolumna św. Trójcy w Ołomuńcu K 2000

Willa Tugendhatów w Brnie według projektu Miesa van der Rohe K 2001

Dzielnica żydowska i bazylika św. Prokopa w Třebíč K 2003


Dania (4) (jeden w Grenlandii) *

Jelling: kurhany, kamienie runiczne i kościół K 1994

Katedra w Roskilde K 1995

Fiord Ilulissat (Grenlandia) P 1996 2004

Zamek Kronborg K 2000


Estonia (2) *

Zabytkowe centrum Tallinna K 1997

Południk Struvego - wpis transgraniczny wraz z Białorusią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Mołdawią, Norwegią, Rosją, Szwecją i Ukrainą K 2005


Finlandia (7) *

Twierdza Suomenlinna K 1991

Zabytkowa dzielnica Raumy K 1991

Drewniany kościół w Petäjävesi K 1994

Fabryka ścieru i tektury w Verla K 1996

Cmentarzysko z epoki brązu w Sammallahdenmäki K 1999

Południk Struvego - wpis transgraniczny wraz z Białorusią, Estonią, Litwą, Łotwą, Mołdawią, Norwegią, Rosją, Szwecją i Ukrainą K 2005

Archipelag Kvarken (dopisany do Pobrzeża Zachodniobałtyckiego w Szwecji z 2000) P 2006


Grecja (17) *

Świątynia Apollina Epikuriosa w Bassaj K 1986

Stanowisko archeologiczne w Delfach K 1987

Akropol ateński K 1987

Góra Athos K 1988

Stanowisko archeologiczne w Epidauros K 1988

Wczesnochrześcijańskie i bizantyńskie zabytki w Salonikach K 1988

Klasztory Meteory K 1988

Średniowieczne miasto Rodos K 1988

Twierdza i miasto bizantyjskie w Mistrze K 1989

Stanowisko archeologiczne w Olimpii K 1989

Klasztory Dafni w Attyce, Osios Loukas w Beocji i Nea Moni na Chios K 1990

Wyspa Delos K 1990

Pythagorion i Herajon na wyspie Samos K 1992

Stanowiska archeologiczne w Werginie K 1996

Stanowiska archeologiczne w Mykenach i Tirynsie K 1996

Zabytkowe centrum (chora) z klasztorem św. Jana Teologa i Grotą Apokalipsy na wyspie Patmos K 1999

Stare miasto w Korfu K 2007


Hiszpania (41) (3 na Wyspach Kanaryjskich) *

Zespół zabytkowy w Kordowie K 1984 1994

Alhambra, ogrody Generalife, twierdza Albaicín w Grenadzie K 1984 1994

Katedra w Burgos K 1984

Klasztor i pałac Eskurial pod Madrytem K 1984

Dzieła A. Gaudiego w Barcelonie: Park Güell, Pałac Güell, Casa Mil?, Casa Vicens, fasada Narodzenia Pańskiego i krypta katedry Sagrada Familia, Casa Batlló i krypta w Colonia Güell K 1984 2005

Jaskinia Altamira i paleolityczna sztuka jaskiniowa północnej Hiszpanii K 1985 2008

Zespół zabytkowy w Segowii i akwedukt K 1985

Oviedo - zespół zabytkowy i kościoły z czasów królestwa Asturii K 1985 1998

Zespół zabytkowy w Santiago de Compostela K 1985

Zespół zabytkowy w Ávili wraz z kościołami extra-muros K 1985

Architektura w stylu mudejar w Aragonii K 1986 2001

Zespół zabytkowy w Toledo K 1986

Park Narodowy Garajonay P 1986

Zespół zabytkowy w Cáceres K 1986

Katedra, alkazar i Główne Archiwum Indii w Sewilli K 1987

Zespół zabytkowy w Salamance K 1988

Opactwo w Poblet K 1991

Zespół archeologiczny w Méridzie K 1993

Królewski klasztor Santa Maria de Guadalupe K 1993

Droga pielgrzymkowa do Santiago de Compostela (Droga św. Jakuba) K 1993

Park Narodowy Donana P 1994

Zabytkowe miasto warowne Cuenca K 1996

Giełda Jedwabiu (Lonja de la Seda) w Walencji K 1996

Kopalnie złota Las Medulas K 1997

Pałac Muzyki Katalońskiej (Palau de la Música Catalana) i szpital św. Pawła (Sant Pau) w Barcelonie K 1997

Klasztory Yuso i Suso w San Millán de la Cogolla K 1997

Sztuka naskalna basenu Morza Śródziemnego na Półwyspie Iberyjskim K 1998

Uniwersytet i dzielnica zabytkowa w Alcalá de Henares K 1998

Ibiza, różnorodność biologiczna i kulturowa K P 1999

San Cristóbal de la Laguna na Wyspach Kanaryjskich K 1999

Stanowisko archeologiczne Atapuerca K 2000

Zespół katalońskich kościołów romańskich w Vall de Boí K 2000

Zespół archeologiczny Tarraco K 2000

Gaj palmowy w Elx K 2000

Rzymskie mury obronne w Lugo K 2000

Krajobraz kulturowy Aranjuezu K 2000

Renesansowe zespoły zabytkowe Úbeda i Baeza K 2003

Most Biskajski K 2006

Park Narodowy Teide na Wyspach Kanaryjskich P 2007

Wieża Herkulesa K 2009


Holandia (8) (1 na Antylach Holenderskich) *

Schokland i okolice K 1995

Linia obronna Amsterdamu K 1996

Wiatraki w regionie Kinderdijk-Elshout K 1997

Strefa zabytkowa w Willemstad, centrum miasta i port (Antyle Holenderskie) K 1997

Woudagemaal - stacja pomp parowych K 1998

Droogmakerij de Beemster (Polder Beemster) K 1999

Rietveld Schröderhuis (Dom Schrödera Rietvelda) w Utrechcie K 2000

Morze Wattowe - wspólnie z Niemcami P 2009


Irlandia (2) *

Zespół zabytków archeologicznych w dolinie Brú na Bóinne (Newgrange, Knowth, Dowth) K 1993

Zespół klasztorny na wyspie Skellig Michael K 1996


Islandia (2) *

Park Narodowy Pingvellir K 2004

Wyspa Surtsey P 2008


Litwa (4) *

Stare Miasto w Wilnie K 1994

Mierzeja Kurońska - wspólnie z Rosją K 2000

Stanowisko archeologiczne w Kiernowie (Kernave) K 2004

Południk Struvego - wpis transgraniczny wraz z Białorusią, Estonią, Finlandią, Łotwą, Mołdawią, Norwegią, Rosją, Szwecją i Ukrainą K 2005


Luksemburg (1) *

Zabytkowe dzielnice miasta Luksemburg wraz z fortyfikacjami K 1994


Łotwa (2) *

Stare Miasto w Rydze K 1997

Południk Struvego - wpis transgraniczny wraz z Białorusią, Estonią, Finlandią, Litwą, Norwegią, Mołdawią, Rosją, Szwecją i Ukrainą K 2005


Macedonia (1) *

Miasto Ochryda z jeziorem K P 1980


Malta (3) *

Valletta K 1980

Hypogeum hal Saflieni K 1980

Świątynie megalityczne na Malcie i Gozo - ?gantija, ?a?ar Qim, Mnajdra, Ta' ?a?rat, Skorba, Tarxien K 1980 1992


Mołdawia (1) *

Południk Struvego - wpis transgraniczny wraz z Białorusią, Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Norwegią, Mołdawią, Rosją, Szwecją i Ukrainą K 2005


Norwegia (7) *

Bryggen - szereg zabytkowych budynków w Bergen K 1979

Urnes stavkirke - kościół klepkowy w Urnes K 1979

Miasto R?ros K 1980

Rysunki naskalne z Alty P 1985

Vega?yan - archipelag Vega K 2004

Południk Struvego (K) - wpis transgraniczny wraz z Białorusią, Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Mołdawią, Rosją, Szwecją i Ukrainą K 2005

Fiordy zachodniej Norwegii - Geirangerfjord i N?r?yfjord P 2005


Portugalia (13) (2 na Azorach, 1 na Maderze) *

Historyczne centrum Angra do Heroísmo na Azorach K 1983

Klasztor dos Jeronimos i wieża Belém w Lizbonie K 1983

Klasztor w Batalha K 1983

Klasztor Zakonu Chrystusa w Tomarze K 1983

Historyczne centrum Évory K 1986

Opactwo Cystersów w Alcobaça K 1989

Krajobraz kulturowy w Sintrze K 1995

Historyczne centrum Porto K 1996

Prehistoryczna sztuka naskalna w dolinie Côa K 1998

Lasy wawrzynowe na Maderze P 1999

Alto Douro - region winny górnego Duero K 2001

Historyczne centrum Guimar?es K 2001

Krajobrazy winnic na wyspie Pico (Azory) K 2004


Rosja (część europejska) (15) *

Zabytkowe centrum Sankt Peterbsburga i pobliskie zabytki K 1990

Cerkwie na wyspie Kiży na jeziorze Onega K 1990

Kreml moskiewski i Plac Czerwony w Moskwie K 1990

Zabytki historyczne Nowogrodu Wielkiego i okolic K 1992

Zespół historyczny, kulturalny i naturalny Wysp Sołowieckich K 1992

Zabytki Władymira i Suzdalu oraz cerkiew Borysa i Gleba w Kidekszy K 1992

Siergijew Posad - zespół architektoniczny Ławry Troicko-Siergiejewskiej K 1993

Cerkiew Wniebowstąpienia w Kołomieńskie K 1994

Dziewicze lasy Komi P 1995

Zespół architektoniczny i zabytkowy Kremla w Kazaniu K 2000

Zespół monastyru Terapontowskiego K 2000

Mierzeja Kurońska - wspólnie z Litwą K 2000

Zespół klasztoru Nowodziewiczego K 2004

Zabytkowe centrum Jarosławia nad Wołgą K 2005

Południk Struvego - wpis transgraniczny wraz z Białorusią, Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Norwegią, Mołdawią, Szwecją i Ukrainą K 2005


Rumunia (7) *

Delta Dunaju P 1991

Wioski z kościołami obronnymi w Siedmiogrodzie K 1993 1999

Monastyr w Horezu K 1993

Malowane cerkwie północnej Mołdawii K 1993

Stare Miasto Sighişoary K 1999

Zespół drewnianych cerkwi z Marmaroszu K 1999

Fortece dackie w górach Orăştie K 1999


San Marino (1) *

Historyczne centrum San Marino i góra Monte Titano K 2008


Serbia (4) *

Zabytkowe miasto Stari Ras z monastyrem Sopoćani K 1979

Monastyr Studenica K 1986

Średniowieczne zabytki Kosowa (m.in. Monastyr Visoki Dečani) (zagrożone) K 2004 2006

Ruiny rzymskiego pałacu Galeriusza - Gamzigrad-Romuliana K 2007


Słowacja (7) *

Bańska Szczawnica - średniowieczne miasto górnicze K 1993

Wilkoliniec - skansen architektury ludowej K 1993

Levoča, Zamek Spiski i związane z nim zabytki, Spiska Kapituła i kościół we wsi ®ehra K 1993 rozszerzono w 2009

Jaskinie Krasu Węgierskiego (Aggtelek) i Słowackiego Krasu (wpis rozszerzony w 2000 o Dobszyńską Jaskinię Lodową w Słowackim Raju) - wspólnie z Węgrami P 1995 2000

Bardiów - średniowieczne miasto obronne; dobrze zachowany zespół miejski z dzielnicą żydowską K 2000

Karpackie lasy bukowe - wpis transgraniczny wraz z Ukrainą P 2007

Drewniane kościoły w słowackich Karpatach K 2008


Słowenia (1) *

Jaskinie Szkocjańskie - system jaskiń krasowych znacznych rozmiarów P 1986


Szwajcaria (10) *

Opactwo Sankt Gallen K 1983

Klasztor benedyktynów św. Jana w Müstair K 1983

Zespół zabytkowy w Bernie K 1983

Trzy zamki, mury i fortyfikacje miasta Bellinzona K 2000

Jungfrau-Aletsch-Bietschhorn P 2001 2007

Monte San Giorgio P 2003

Winnice w Lavaux K 2007

Linie kolei retyckiej przez przełęcze Albula i Bernina (wpis transgraniczny z Włochami) K 2008

Szwajcarska arena tektoniczna Sardona P 2008

Układ urbanizacyjny miast zegarmistrzowskich La Chaux-de-Fonds / Le Locle K 2009


Szwecja (14) *

Rezydencja królewska w Drottningholm K 1991

Osady wikingów w Birka i Hovgärden K 1993

Odlewnia żelaza w Engelsberg K 1993

Rysunki naskalne w Tanum K 1994

Cmentarz leśny w Skogskyrkogrden K 1994

Hanzeatyckie miasto Visby K 1995

Kraina Laponii K P 1996

Miasto-kościół Gammelstad w Lule? K 1996

Port morski w Karlskronie K 1998

Pobrzeże Zachodniobotnickie wraz z Archipelagiem Kvarken wraz z Finlandią P 2000 2006

Krajobraz rolniczy południowej Olandii K 2000

Strefa górnicza Wielkiej Góry rudy Miedzianej w Falun K 2001

Radiostacja Varberg w Grimeton K 2004

Południk Struvego - wpis transgraniczny wraz z Białorusią, Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Norwegią, Mołdawią, Rosją i Ukrainą K 2005


Ukraina (4) *

Ławra Pieczerska i Sobór Mądrości Bożej (Sofijski) w Kijowie K 1990 2005

Stare Miasto we Lwowie K 1998

Południk Struvego - wpis transgraniczny wraz z Białorusią, Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Mołdawią, Norwegią, Rosją i Szwecją K 2005

Karpackie lasy bukowe - wpis transgraniczny wraz ze Słowacją P 2007


Watykan (2) *

Historyczne centrum Rzymu, eksterytorialne posiadłości Watykanu w Rzymie i bazylika św. Pawła za Murami (San Paolo Fuori le Mura) - wspólnie z Włochami K 1980 1990

Miasto Watykan K 1984


Węgry (8) *

Budapeszt - panorama nabrzeży Dunaju (m.in. Góra Gellerta), dzielnica zamkowa w Budzie i Andrássy út K 1987 2002

Wieś Hollókő K 1987

Jaskinie Krasu Węgierskiego (Aggtelek) i Słowackiego Krasu oraz Dobszyńska Lodowa Jaskinia w Słowackim Raju - wspólnie ze Słowacją P 1995 2000

Opactwo benedyktyńskie w Pannonhalma i jego otoczenie K 1996

Puszta - Park Narodowy Hortobágy K 1999

Cmentarz wczesnochrześcijański w Pécsu K 2000

Krajobraz kulturowy Jeziora Fertö/Nezyderskiego - wspólnie z Austrią K 2001

Krajobraz kulturowy Tokaju K 2002


 

źródło : wikipedia