Granice diecezji i dekanatów kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, nie pokrywają się z granicami województw czy powiatów. Różna jest także ich liczba. Obecnie w Polsce w 41 rzymskokatolickich diecezjach oraz 1 Ordynariacie Polowym Wojska Polskiego istnieje 1141 dekanatów. Jednym z nich jest Dekanat Świdnica Wschód, o którym będziemy dziś mówić w kontekście znajdujących się na jego terenie kościołów, kaplic i kapliczek - zapraszamy.
Mapa Diecezji świdnickiej z pl.wikipedia.org (kliknij w mapę jeśli chcesz ją powiększyć)
Dekanat Świdnica Wschód, to jeden z 24 dekanatów w diecezji świdnickiej. Znajduje się na terenie województwa dolnośląskiego, w powiecie świdnickim. Jego główny kościół znajduje się w Świdnicy, jest to katedra św. Stanisława i św. Wacława. Ma tam również miejsce siedziba bp. Ignacego Deca, biskupa diecezjalnego. W skład dekanatu wchodzi 9 parafii na terenie których znajduje się 16 kościołów lub kaplic. Właśnie te kościoły, wraz z podstawowymi o nich informacjami chcemy Wam przedstawić w niniejszej publikacji. Nie zawsze są to perły architektury, ale przeważnie, o czym przekonacie się w dalszej części...
Powiększony fragment powyższej mapy, przedstawiający dekanat Świdnica Wschód i granice jego dziewięciu parafii.
Parafie, miejscowości, kościoły i kaplice wchodzące w skład dekanatu Świdnica Wschód :
1. Parafia św. Katarzyny z kościołem parafialnym w Mysłakowie
W skład powyższej parafii wchodzą cztery miejscowości : Mysłaków z kościołem parafialnym, Zebrzydów z kościołem filialnym, oraz Kątki i Sady które nie posiadają kościołów.
W Mysłakowie znajduje się neoromański kościół (parafialny) pod wezwaniem świętej Katarzyny z 1855 roku. Ten "nowy" kościół, wybudowany został na znacznie starszej świątyni pochodzącej prawdopodobnie z XIII wieku.
Kościół parafialny p.w. św. Katarzyny w Mysłakowie
W Zebrzydowie znajduje się kościół (filialny) pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Szkaplerznej, który wzmiankowany był już w 1250 r. Kościół stoi na wzniesieniu. Pierwotny kościół był wzmiankowany w 1250 r., a obecna murowana, jednonawowa budowla gotycko-renesansowa, orientowana, wzniesiona została na początku XVI wieku. Jest to niewielka budowla z prawie kwadratową, częściowo oskarpowaną nawą, przykrytą stropem, oraz węższym, prostokątnym prezbiterium przykrytym sklepieniem krzyżowo–żebrowym. Do prezbiterium dostawiona jest zakrystia, a na osi nawy obszerna kruchta. Kościół nakryty jest dachami dwuspadowymi, w szczytach których znajdują się kamienne krzyże. Okna są półkoliste, w opaskach. W prezbiterium zachował się późnogotycki portal. Wewnątrz cenne wyposażenie: gotyckie, drewniane, polichromowane figury Pięknej Madonny z XV w., Matki Boskiej Bolesnej z XVI w. oraz barokowa figura św. Jana Nepomucena z XVIII w., późnogotycka, kamienna chrzcielnica z XVI w., barokowy, drewniany, polichromowany ołtarz z XVIII w. a także figury i obrazy z tego okresu. Na emporze organowej z 1846 r. zachował się malunek z tego okresu i organy z 1874 r. świdnickiej firmy „Schlag und Söhne”. Cennymi zabytkami są też epitafia: renesansowe z I poł. XVII w. i barokowe z 1798 r. Przy kościele stoi krzyż milenijny upamiętniający również 500-lecie parafii w Zebrzydowie i Kątkach. Kościół odnawiano w 1626, 1704, 1846, 1907 i 1965 r. W murze wokół kościoła znajdują się wmurowane epitafia i krzyże pokutne, a we wnętrzu kamienna gotycka chrzcielnica, cztery gotyckie rzeźby Madonny i barokowy ołtarz główny
Kościół p.w. NMP Szkaplerznej w Zebrzydowie - widok od strony cmentarza
Kościół p.w. NMP Szkaplerznej w Zebrzydowie - widok od strony głównej drogi Marcinowice - Sobótka
2. Parafia św. Mikołaja z kościołem parafialnym w Pszennie
W skład powyższej parafii wchodzi pięć miejscowości : Pszenno z kościołem parafialnym, oraz Jagodnik, Miłochów, Niegoszów i Wilków, które nie posiadają kościołów.
W Pszennie znajduje się gotycki kościół (parafialny) pod wezwaniem świętego Mikołaja z 1335 roku. Jest to rzadki przykład kościoła dwunawowego, który zbudowano w miejscu drewnianego kościółka wzmiankowanego już w 1243 roku. Najstarsze fragmenty budowli pochodzą z około połowy XIV wieku. W 1491 roku kościół był przebudowany, na sklepieniu znajdowała się inskrypcja odnoszącą się do prac z 1522 prowadzonych przez Jakuba Droschiusa. Kościół częściowo zniszczony został przez pożar w 1834 roku, następnie odbudowany w latach l838 - I855, po zniszczeniach wojennych restaurowany w 1946 i 1968 roku. Budowla jest orientowana, założona na planie prostokąta z prostokątnym prezbiterium. Do ściany zachodniej dostawiona została czworoboczna wieża.
Kościół p.w. św. Mikołaja w Pszennie widok od strony drogi głównej Świdnica - Wrocław
Kościół p.w. św. Mikołaja w Pszennie widok od strony plebanii
3. Parafia Wszystkich Świętych z kościołem parafialnym w Strzelcach
W skład powyższej parafii wchodzi pięć miejscowości : Strzelce z kościołem parafialnym, Gola Świdnicka z kościołem filialnym, Szczepanów z kościołem filialnym, oraz Krasków i Tworzyjanów, które nie posiadają kościołów.
W Strzelcach znajduje się kościół (parafialny) pod wezwaniem Wszystkich Świętych, o którym pierwsze wzmianki pochodzą z 1335 roku. Obecny, wzniesiono na pocz. XIV w. w stylu wczesnogotyckim. Kościół był restaurowany w latach 1603 i 1885. Murowany z kamienia łamanego, jednonawowy, z prezbiterium nakrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Na ścianach zachowały się malowidła przedstawiające sceny biblijne z ok. 1360 r., odkryte w 1905 r. Na ścianie tęczy widnieją postacie czterech proroków, świętego Michała oraz strącenie potępionych do piekieł. W kościele zachowały się również figury: Matki Boskiej Bolesnej z poł. XVI w., Anny Samotrzeciej z pocz. XVI w. i Marii Magdaleny z I poł. XVI w. (konsekrowane w 1969 r.). W 1958 r. przełożono pokrycie dachowe, w 1972 r. przeprowadzono remont wieży i elewacji zewnętrznych.
Kościół p.w. Wszystkich Świętych w Strzelcach - widok od strony cmentarza przykościelnego
Kościół p.w. Wszystkich Świętych w Strzelcach - widok od strony plebanii
W goli Świdnickiej znajduje się murowany w stylu gotyckim kościół (filialny) pod wezwaniem świętego Marcina, który wzniesiono około 1500 roku. Kościół rozbudowano na przełomie XIX/XX wieku. W 1959 r. przeprowadzono remont tynków zewnętrznych, w 1965 r. odremontowano organy, w 1969 r. przełożono pokrycie dachowe. Jednonawowy, z wieżą od zachodu i kwadratowym prezbiterium nakrytym sklepieniem gwiaździstym. We wnętrzu godne uwagi są: obraz patrona z pocz. XVII wieku, dwa ołtarze i ambona wykonane w stylu klasycystycznym z początku XIX wieku.
W Szczepanowie znajduje się kościół (filialny) pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Różańcowej, wzmiankowany już w 1335 roku. Obecna świątynia wzniesiona w II połowie XV wieku. Kościół był restaurowany ok.1870 roku, a remontowany w 1974r. Jest to kościół jednonawowy. Na ścianach i sklepieniu prezbiterium zachowały się fragmenty polichromii z przełomu XV i XVI w ze scenami z życia Mariii i Chrystusa. a w nawie polichromii z XVIII w.. W bogato rzeżbionym ołtarzu barokowym zachowała się figura gotyckiej Madonny z XV w. W kościele znajdują się również całopostaciowe płyty nagrobne z II poł. XVI w.
4. Parafia św. Wawrzyńca z kościołem parafialnym w Śmiałowicach
W skład powyższej parafii wchodzi siedem miejscowości : Śmiałowice z kościołem parafialnym, Marcinowice z kościołem filialnym, oraz Gołaszyce, Panków, Stefanowice, Gruszów i Klecin, które nie posiadają kościołów.
W Śmiałowicach znajduje się kościół (parafialny) pod wezwaniem św. Wawrzyńca, który wzmiankowany był już w 1318 roku. Kościół jest wczesnogotycką budowlą z końca XIII wieku, którą rozbudowano około 1500 roku i przebudowano w XVIII wieku. Świątynia jest orientowana* i ma półkolistą absydę oraz wieżę z ośmiobocznym hełmem iglicowym i półkoliste okna. Na zewnętrznych ścianach kościoła zachował się bogaty szereg epitafiów i tablic z inskrypcjami z lat 1452-1600. Wewnątrz kościoła jest cenne wyposażenie, np. gotycka figurka Matki Bożej z XV w., barokowe ołtarze z XVII w., drewniana chrzcielnica i ambona z XVII w.
Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Śmiałowicach
W Marcinowicach znajduje się murowany kościół (filialny) pod wezwaniem świętego Wacława z 1500 roku, który przebudowano na późnobarokowy w pierwszej połowie XVIII wieku. Świątynia założona w planie krzyża greckiego odnawiana była i remontowana w latach 1830, 1871, 1920 i 1964...
5. Parafia Miłosierdzia Bożego z kościołem parafialnym w Świdnicy na Zarzeczu
W skład powyższej parafii wchodzi fragment miasta Świdnicy z Osiedlem Zarzecze i Kolonią...
Kościół parafialny znajduje się w Świdnicy przy ul. Rolniczej. Parafia istnieje formalnie 10 lat, ale świątynia dostępna jest dla wiernych dopiero od 2014 roku.
6. Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa z kościołem parafialnym w Świdnicy Kraszowicach
W skład powyższej parafii wchodzi fragment miasta Świdnicy z Kraszowicami...
Świdnica Kraszowice - kościół parafialny.
7. Parafia św. Stanisława i św. Wacława z katedrą w Świdnicy przy Pl. Jana Pawła II, oraz kościołem pomocniczym przy ul. Westerplatte
W skład powyższej parafii wchodzi fragment centrum miasta Świdnicy...
Kościół pomocniczy Krzyża Świętego
Świdnica - Katedra
Kościół p.w. św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy - widok z Pl. Jana Pawła II
Wnętrze katedry św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy
Na terenie tej parafii znajdują się instytucje diecezjalne, m.in. Świdnicka Kuria Biskupia, Sąd Biskupi, Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Świdnickiej oraz Caritas Diecezji Świdnickiej.
8. Parafia Wniebowzięcia NMP z kościołem parafialnym w Wierzbnej
W skład powyższej parafii wchodzi dziesięć miejscowości : Wierzbna z kościołem parafialnym, Bolesławice z kościołem filialnym, oraz Bagieniec, Bożanów, Kalno, Kalno-Wostówka, Nowice, Sulisławice, Tomkowa i Wiśniowa, które nie posiadają kościołów.
W Wierzbnej znajduje się kościół (parafialny) pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, który został zbudowany w latach 1230-1250. Pierwsza zaś pisemna wzmianka o nim, pochodzi z 1283 roku. Został wzniesiony zapewne z funduszy wspomnianego wcześniej, możnego śląskiego rodu Wierzbnów, który początkowo posiadał patronat nad świątynią. Na początku był to kościół romański, ale w drugiej połowie XV wieku przeszedł gruntowną restaurację i otrzymał nowy wystrój w stylu gotyckim. Dalsza rozbudowa kościoła nastąpiła około 1696 roku, kiedy to do kościoła dobudowano skrzydło klasztorne. Z czasem jednak, w XVIII wieku, klasztor został przekształcony w nowy, barokowy kościół. Pierwotną część romańską zachowano w całości, tworząc z niej niejako fasadę nowego kościoła (zdjęcie poniżej). Nowy kościół został konsekrowany w 1730 roku. Jest to budowla murowana, tynkowana o zwartej bryle na planie prostokąta. Wnętrze wypełnia w większości barokowe wyposażenie. W murach zewnętrznych pierwotnej świątyni zachowały się dwie renesansowe płyty nagrobne, poświęcone zmarłemu w 1571 roku Leonardowi, synowi rycerza Hansa Dietricha von Rohn z Bagieńca oraz żonie rycerza Kaspra von Schindel, Helenie z domu Mubrigen i ich dziecku.
Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP w Wierzbnej - widok z terenu przy pałacu opata
Wygląd kościoła w stylu gotyckim przed rozbudową, dziś kruchta
Nawa starego kościółka pełni dziś funkcję kruchty oraz bocznej kaplicy. Wchodząc do kościoła, część ta znajduje się za kratą. W prezbiterium i apsydzie widoczne są fragmenty późnoromańskiej polichromii z 2 połowy XIII wieku oraz późnogotyckich malowideł z 1 połowy XVI wieku z przedstawieniami m.inn. Ewangelistów. Niestety stan tych dzieł nie jest w najlepszej kondycji, możliwe jest, że jeśli nie zostaną odpowiednio zabezpieczone i odrestaurowane, znikną bezpowrotnie.
Główna nawa starej gotyckiej świątyni, dziś kruchta
W Bolesławicach znajduje się gotycki kościół (filialny) pod wezwaniem świętej Jadwigi, którego pierwotne założenie wzmiankowano w 1318 roku. Obecny gotycki, zbudowany z kamienia w II połowie XIV wieku, i przebudowany w początkach XVI wieku, nosi charakter renesansowy. Świątynię remontowano w latach 1836, 1926 i 1966. Kościół jest murowany, jednonawowy, orientowany, z kwadratowym prezbiterium, kwadratową wieżą od zachodu, oraz dostawioną w 1516 roku kaplicą od północy. Wnętrze nakryte sklepieniem krzyżowo - żebrowym i gwiaździstym. We wnętrzu kamienne sanktuarium z 1515 roku, renensansowy obraz z XVI wieku oraz późnorenesansowy ołtarz z początku XVII wieku. Mur przy kościele pochodzi z XVII wieku.
Kościół p.w. św. Jadwigi w Bolesławicach
Wnętrze kościoła p.w. św. Jadwigi w Bolesławicach
9. Parafia św. Michała z kościołem parafialnym w Wirach
W skład powyższej parafii wchodzą cztery miejscowości : Wiry z kościołem parafialnym, Gogołów z kościołem filialnym, oraz Tąpadła i Wirki, które nie posiadają kościołów.
W Wirach znajduje się kościół (parafialny) pod wezwaniem świętego Michała, z początku XVI wieku., który powstał na miejscu wcześniejszego z XIII wieku. Kościół przebudowano w wieku XVII, oraz rozbudowano w 1906 roku. W roku 2000 ponownie odnowiony. Jest to budowla jednonawowa z prostokątną zakrystią, kwadratową wieżą z krenelażem, iglicowym hełmem i ośmioboczną sygnaturką z prześwitem. Wnętrze w stylu późnobarokowo-rokokowym, ołtarze z XVIII wieku. W szczytach transeptu znajdują się krzyże pokutne (pojednania). Kościół otoczony jest kamiennym murem z XVII w. W otoczeniu znajduje się również lapidarium pozostałe po dawnym cmentarzu niemieckim.
Kościół p.w. św. Michała w Wirach
W Gogołowie znajduje się gotycki kościół (filialny) pod wezwaniem świętego Marcina z początku XV wieku. Świątynia w dzisiejszym kształcie powstała w miejsce świątyni romańskiej z początku XIII wieku. Kościół posiada ciekawe wyposażenie m.in. gotycką figurę Madonny z Dzieciątkiem oraz barokowe ołtarze i obrazy. Kościół przebudowywano również w XVIII/XIX wieku.
Kościół p.w. św. Marcina w Gogołowie
Lista 24 dekanatów w Diecezji świdnickiej :
Cykl rozpoczęliśmy od dekanatu Żarów i Świdnica Wschód, ale materiał zdjęciowy mamy praktycznie kompletny dla drugiego dekanatu świdnickiego, świebodzickiego oraz strzegomskiego. Dekanaty wałbrzyskie (jest ich trzy), dzierżoniowski i bolkowski jeszcze posiadają pewne luki w naszych zasobach. Gdy wspomniane dekanaty opublikujemy, zbliżymy się tym samym do połowy diecezji świdnickiej. Do opracowania pozostanie więc cała południowa część diecezji świdnickiej, co z uwagi na jej rozmiary, każe rozciągnąć w czasie przygotowywanie publikacji o kościołach w dekanatach południowej części diecezji. Jeśli posiadasz materiały (zdjęcia kościołów, kaplic itp. w Twoim dekanacie, w południowej części diecezji świdnickiej i chcesz się nimi podzielić z czytelnikami labiryntarium.pl, zapraszamy do współpracy.
1. BIELAWA
2. BOLKÓW (wkrótce)
3. BYSTRZYCA KŁODZKA
4. DZIERŻONIÓW (wkrótce)
5. GŁUSZYCA
6. KAMIENIEC ZĄBKOWICKI
7. KŁODZKO
8. KUDOWA-ZDRÓJ
9. LĄDEK-ZDRÓJ
10. MIĘDZYLESIE
11. NOWA RUDA
12. NOWA RUDA-SŁUPIEC
13. PIŁAWA GÓRNA
14. POLANICA-ZDRÓJ
15. STRZEGOM (wkrótce)
16. ŚWIDNICA-WSCHÓD (bieżące opracowanie)
17. ŚWIDNICA-ZACHÓD (wkrótce)
18. ŚWIEBODZICE (wkrótce)
19. WAŁBRZYCH-POŁUDNIE (wkrótce)
20. WAŁBRZYCH-PÓŁNOC (wkrótce)
21. WAŁBRZYCH-ZACHÓD (wkrótce)
22. ZĄBKOWICE ŚLĄSKIE-POŁUDNIE
23. ZĄBKOWICE ŚLĄSKIE-PÓŁNOC
24. ŻARÓW (opracowane - kliknij link)
Podróżował, fotografował i przygotował : Matthias