Ocena użytkowników: 5 / 5

Gwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywna
 

Wystawa Ziem Odzyskanych we Wrocławiu w 1948 roku, w dniach 21 lipca – 31 października.


Plakat wystawy, ze strony dolny.slask.org.pl



Uroczystego otwarcia 21 lipca 1948 dokonał prezydent RP Bolesław Bierut, w obecności m.in. Józefa Cyrankiewicza, Hilarego Minca i Stanisława Szwalbe. Szereg wystaw i prelekcji miał za zadanie podsumowanie trzech lat działalności Ministerstwa Ziem Odzyskanych, kierowanego przez Władysława Gomułkę oraz potwierdzenie słuszności przekazania Polsce Ziem Odzyskanych.


Moment przecinania wstęgi przez Bolesława Bieruta, w obecności od lewej Józefa Cyrankiewicza, Hilarego Minca i Stanisława Szwalbe, fotografia ze strony fotopolska.eu



Z okazji wystawy, przed Halą Ludową (dziś Hala Stulecia - przyp. red.) ustawiono, stojącą do dziś stalową Iglicę, a także m.in. wysoką wieżę ze zwykłych ocynkowanych wiader, stanowiące symbole powojennej odbudowy przemysłu. Trwającą 100 dni wystawę zwiedziło około 2 mln osób, w tym uczestnicy trwającego w dniach 25 – 28 sierpnia Światowego Kongresu Intelektualistów w Obronie Pokoju reprezentujący 46 krajów świata. Wystawa stała się dużym sukcesem propagandowym władz, a dla Wrocławia była okazją do przyspieszenia procesu porządkowania miasta i oddania do użytku pewnej ilości odrestaurowanych obiektów.


Widok na Halę Stulecia (wtedy Halę Ludową) i Iglicę na pierwszym planie, foto ze strony dolny.slask.org.pl

Iglica w całej okazałości, o wysokości 96 metrów (pierwotnie 106m), foto ze strony dolny.slask.org.pl


Iglica to charakterystyczny stalowy słup (maszt, wieża) wysokości 96 metrów (pierwotnie 106 metrów) ustawiony 3 lipca 1948 na terenach wystawowych koło Hali Stulecia (Ludowej) we Wrocławiu w związku z rozpoczynającą się tam wówczas „Wystawą Ziem Odzyskanych”. Czterdziestoczterotonową wieżę zaprojektował prof. inż. Stanisław Hempel, a wykonała firma „Mostostal”. Wsparta jest na trójnożnej podstawie przykręconej do zakotwiczonych głęboko w gruncie śrub z gwintem ćwierćmetrowej średnicy, natomiast jej zwężający się ku górze pierwotnie dwunastosegmentowy korpus jest konstrukcją blachownicową. Ostatni, najwyższy segment zakończony był wspartą na czterocentymetrowej średnicy szpicy pokaźną, obracającą się (napędzaną silnikiem elektrycznym) tarczą przypominającą parasol z ośmiu lustrami, które w zamyśle projektantów, oświetlone z ziemi silnymi reflektorami, miały dawać nocą niezwykłe efekty świetlne. Niestety, tuż po ustawieniu Iglicy, jeszcze przed inauguracją pokazów świetlnych (wystawę uroczyście otwierano 22 lipca, czyli w największe wówczas ze świąt państwowych Święto Odrodzenia Polski), przechodząca nad Wrocławiem 20 lipca burza z piorunami zniszczyła lustrzaną konstrukcję zrzucając na ziemię kilka ze zwierciadeł i wygięła zakończenie Iglicy. Zagrażające w razie upadku na ziemię pozostałości systemu luster zdjęto wraz z końcowym odcinkiem masztu dopiero 12 - 13 października, po emocjonującej ówczesnych wrocławian brawurowej wspinaczce Wojciecha Niedziałka (studenta socjologii UJ) i Zbigniewa Jaworowskiego (studenta medycyny UJ), członków klubu wysokogórskiego. Zastosowali oni nieznaną wówczas jeszcze w Polsce technikę podciągową za pomocą lin i pętli stosowaną obecnie powszechnie do pokonywania pionowych ścian. Wspinaczka na szczyt iglicy trwała 24 godziny i 15 minut (częściowo w deszczu, w większości przy wietrze), a demontaż uszkodzonych elementów - kolejnych sześć godzin. Niedziałek i Jaworowski do przeprowadzenia tej operacji zgłosili się sami i za swoją pracę nie chcieli żadnego wynagrodzenia; władze miasta sfinansowały im tylko podróż oraz utrzymanie podczas przygotowań do akcji.

 

Plan terenów wystawowych WZO, foto ze strony dolny.slask.org.pl


Plan terenów wystawowych, ze strony fotopolska.eu


Wystawa była podzielona na 3 sektory. Sektory Wystawy Ziem Odzyskanych :

 

Sektor A to obecne tereny wokół Hali Stulecia. Znajdowały się tam następujące działy :

zniszczenia,

ludność,

dochód społeczny,

jedność Śląska,

węgiel,

Odra i komunikacja,

Wybrzeże, porty, eksport, wyżywienie i rolnictwo (Pawilon Prostokątny),

człowiek (Hala Stulecia).

 

Sektor B (obecne tereny ZOO) to część społeczno-gospodarcza:

mechanizacja rolnictwa,

Centralny Związek Spółdzielczy,

Centrala Rybna,

Centrala spółdzielczości Pracy i Wytwórczości,

"Czytelnik",

Rolnicza Centrala Mięsna,

Wytwórczość Rolnicza,

Centrala spożywców, rolnicza i ogrodnicza,

izba rzemieślnicza,

Prywatny przemysł fermentacyjny,

Pawilon Min. Komunikacji,

Pawilon Min. Rolnictwa wraz z pawilonem wsi,

Pawilon Min. Leśnictwa,

Pawilon Min. Żeglugi,

Pawilon Centrali tekstylnej,

Pawilon rybactwa,

Pawilon weterynarii,

Ponadto w części B znajdowało się m.in.

wesołe miasteczko,

stoiska hodowlane i domki pracownika i robotnika.

 

Sektor C to nieistniejący dziś Plac Młodzieżowy.

Prezentacje dotyczące 3 lat powojennej odbudowy Wrocławia.


Kartka okolicznościowa z okazji Wystawy Ziem Odzyskanych, foto z dolny.slask.org.pl





Przygotował : Matthias

źródło tekstu : pl.wikipedia.org, fotografie : dolny.slask.org.pl, fotopolska.eu,