Labiryntarium - Grupa Warowna Skutina

Czechosłowackie fortyfikacje (cz./sł. Československé opevnění), lata budowy 1935 - 1938

Góry Orlickie, Kraj Hradecki, Czechy

Grupa Warowna Skutina

współrzędne geograficzne : 50°21'19.4"N 16°17'45.1"E - parking

współrzędne geograficzne : 50°21'18.2"N 16°17'45.8"E - Muzeum Tvrz Skutina

Z Grupy Warownej Hanićka do Grupy Warownej Skutina, jest tylko 35 km, w czasie rozciąga się to niemal do godziny, bo drogi prawie cały czas wąskie i kręte, jak to w górach. Po drodze widzieliśmy w polach wiele małych, lekkich schronów piechoty. Ciekawe to miejsce także z tego powodu, że od niemal 20-tu lat dba o niego i wyposaża jeden człowiek z pasją... Ruszamy!

Betonowe zapory przeciwczołgowe chroniące dostępu do ciężkiego schronu piechoty N-Sk-S 48 - "U stodol", który dziś jest prywatnym obiektem muzealnym i jedynym pozwalającym na dostęp do podziemi tejże grupy warownej

Mapa Google, czerwonymi otoczkami oznaczono obiekty fortyfikacyjne, od lewej : N-Sk-S 49 - "Pod lesem", N-Sk-S 48 - "U stodol" (dziś tędy wchodzi się do ekspozycji muzealnej i podziemi wyjściem awaryjnym), oraz po prawej stronie dwa lekkie schrony piechoty D1b/49/A-180Z. Pozostałe obiekty Grupy Warownej Skutina nigdy nie powstały : N-Sk-S 50 - "Na kótě", N-Sk-S 51 - "Na mezi", N-Sk-S 52 - "Bažina" (bunkier artyleryjski), N-Sk-S 52a - "V lese" (wejściowy).

Schemat systemu podziemnych korytarzy i pomieszczeń Grupy Warownej Skutina. Tylko obiekty podkrślone kolorem czerwonym zostały wybetonowane, reszta doczekała się tylko częściowych wykopów. Podziemia wykonano dla obu podkreślonych obiektów, ale nie można przejść do obiektu N-Sk-S 49 - "Pod lesem", bo jego sytuacja prawna nie jest uregulowana, Dziś da się zejść do podziemi obiektem N-Sk-S 48 - "U stodol" i tędy trzeba wrócić.

Korzystając z chwili czasu pozostałej do planowanej godziny wejścia, zwiedzamy najbliższe otoczenie fragmentu Grupy Warownej Skutina. Tutaj widzimy lekki schron piechoty wzór 37 D1b/49/A-180Z

W niedużej odległości od niego widzimy kolejny obiekt takiego samego typu D1b/49/A-180Z

Lekki schron piechoty (rzopik) wzór 37 D1b/49/A-180Z

Idziemy zwiedzać

Co nieco o Twierdzy Skutina (za www.skutina.cz)

Fort Skutina znajduje się w wiosce Sedlonov w Górach Orlickich. Planowano wybudować łącznie sześć obiektów dla całej grupy : NS 48, 49, 50, 51, 52 i 52a. Wybetonowano tylko dwa obiekty : NS 48 i NS 49( N-Sk-S 48 wybetonowano w dniach 12-20.07.1938, natomiast N-Sk-S 49 w dniach 16-24.07.1938), nie wykonano obiektu z obrotową wieżą artyleryjską (z parą haubic 10 cm) - NS 50 i obiektu NS 51. Największym obiektem miał być bunkier artyleryjski z baterią trzech haubic 10 cm model 38 - NS 52 (podobny opisywaliśmy w Grupie Warownej Hanićka TUTAJ). Wejście do Grupy Warownej Skutina miało odbywać się przez obiekt wjazdowy NS 52a z poziomu bunkra wjazdowego (bez schodów i wind). Zaplanowano 1350 metrów głównej sieci korytarzy. Linia kolejki wąskotorowej miała przebiegać przez większość podziemnych przejść, dla wózków transportujących materiały i amunicję. Załoga bojowa miała składać się z 464 żołnierzy i wzmocniona przez kompanię piechoty.

Budowę fortu Skutina realizowała firma budowlana dr Karel Skorkovsky z Pragi. Wszystkie obiekty zostały zaplanowane w IV. najwyższym stopniu odporności. Budowa rozpoczęła się 14 grudnia 1937 r., a podstawowa suma kontraktu na budowę całego fortu wynosiła 31 843 990, 40 CZK. Kolejne miliony byłyby potrzebne na uzbrojenie i wyposażenie wszystkich obiektów. Do końca września 1938 r. wydano około 10 milionów CZK. Powierzchnia fortu miała być chroniona przez ciągłe bariery przeciwpancerne, a każdy z obiektów indywidualnie przez bariery przeciwpiechotne.

Linia betonowych zapór przeciwpancernych okalających obiekt N-Sk-S 48 - "U stodol"

Obiekt N-Sk-S 48 - "U stodol", przed parasol i sklepik z jedzeniem i piciem, opłaca się mimo, że na tę godzinę jesteśmy jedynymi zwiedzającymi

Przekrój obiektu N-Sk-S 48 - "U stodol"

Ściana od strony wroga, cała powinna być obsypana kilkumetrową warstwą kamieni i ziemią. Przez to, że prace te nie zostały wykonane mamy obraz jak potężną konstrukcją był taki ciężki schron

Dyskusja z właścicielem, bolą ręce i głowa, ale da się...

Jeszcze kilka minut, więc robimy obchód wokół obiektu

Schron usytuowany jest na skraju niewielkiego lasku

N-Sk-S 48 - "U stodol"

Wokół schronu znajduje się sporo betonowych zapór przeciwczołgowych co jest dla nas nowością, bo do tej pory spotykaliśmy tylko stalowe

N-Sk-S 48 - "U stodol", tutaj widzimy może procent kamieni, które powinny ochraniać schron od strony wroga

N-Sk-S 48 - "U stodol"

Tutaj też możemy zobaczyć kompletne zapory przeciwpiechotne

Zapory przeciwpiechotne

N-Sk-S 48 - "U stodol", w rowie zabezpieczającym okna strzelnicze znajduje się wyjście awaryjne ze schronu, teraz to jedyne wejście do Grupy Warownej Skutina

Zapory przeciwpiechotne, drut kolczasty mało widoczny, ale jest go tutaj dużo

N-Sk-S 48 - "U stodol"

N-Sk-S 48 - "U stodol" wejście, oryginalnie tych schodów oczywiście nie było

N-Sk-S 48 - "U stodol" - wejście wyjściem awaryjnym ;)

Przed wejściem właściciel zadbał o zamieszczenie podstawowych informacji o obiekcie i zwiedzaniu

Dane obiektu

Kolejne elementy zapór przeciwpiechotnych

N-Sk-S 48 - "U stodol" to obiekt jednostronny, widzimy tutaj trzy okna strzelnicze

Zapory przeciwpiechotne

Betonowe zapory przeciwpiechotne

Okno strzelnicze z podwójnym karabine maszynowym

Zwiedzanie N-Sk-S 48 - "U stodol" (za www.skutina.cz)

Jesteśmy w ciężkim schronie piechoty o nazwie NS 48 "U stodol" należącego do Twierdzy Artyleryjskiej Skutin. Wejście do obiektu odbywa się przez wyjście awaryjne/właz, które znajduje się w wykopie ochronnym strzelnic. Ten właz jest obecnie jedynym wejściem i wyjściem na teren obiektu, gdyż właściwy schron wejściowy nie został wybudowany. Ochronny rów przez który weszliśmy służył jako ochrona głównych strzelnic i do usuwania łusek z głównego uzbrojenia. Miejsce to chronione jest zsypem granatowym, który służył do rzucania granatów z w razie gdyby ktoś zbliżył się do tego miejsca.

Wycieczka rozpoczyna się na najniższym tylnym piętrze obiektu, w pomieszczeniu, które służyło jako magazyn amunicji przeciwczołgowej. Tutaj można zobaczyć rysunki artyleryjskiego fortu Skutina z różnych widoków, także podstawowe rysunki projektowanych fortów fortyfikacji czechosłowackich i zdjęcie lotnicze terenu Grupy Warownej Skutina i okolic.

Podczas zwiedzania obiektu można zobaczyć zrekonstruowaną klimatyzację i instalację energii elektrycznej wykonane według rysunków okresowych. Broń, która jest częścią wystawy, jest pozbawiona cech bojowych (wymaga tego prawo).

Przeciwległe drzwi prowadzą do pomieszczenia, w którym zaplanowano pomieszczenie do filtrowania powietrza dla całego obiektu. Teraz jest tu kasa biletowa muzeum.

Trasa będzie kontynuowana po lewej stronie od drzwi wejściowych, przejdziesz do pomieszczenia, w którym znajdowało się beczkowate WC, a reszta pprzestrzeni służyła za łazienkę. Pod sufitem miał znajdować się pojemnik na wodę o pojemności 100 litrów. W pomieszczeniu za drzwiami, znajdował się magazyn rakiet oświetleniowych, teraz służy on jako zaplecze techniczne.

Trasa przebiega dalej korytarzem, wokół magazynu amunicji i granatów, które służą również jako zaplecze techniczne, a następnie można zajrzeć do pokoju radiotelegrafistów, gdzie znajduje się część wyposażenia. Przez korytarz dojdziesz do szeregowych kwater, w których znajduje się 8 łóżek, na których 16-osobowa załoga na zmianę odpoczywa na 12-godzinnych zmianach.

Z korytarza wejdziesz po schodach na klatkę schodową i szyb windy gdzie przedostaniesz się po schodach na najwyższe, bojowe piętro obiektu. Po prawej wejdziesz do magazynu amunicji i wejścia do kopuły pancernej, gdzie miała być umieszczona para ciężkich karabinów maszynowych wzór 37 (do ostrzału terenu z w kierunku obiektu NS 49 "Pod lesem" (zobaczymy go później). Tutaj znajdują się drzwi do kwatery podoficerów i na przeciwko kwater oficerów.

Skręcając w lewo, dojdziesz do przejścia, które poprowadzi Cię pod planowanym stalowym dzwonem do izby bojowej ciężkiego karabinu maszynowego wzór 37. Oryginalne pojemniki na wodę są umieszczone w tym obszarze, każdy o pojemności 1000 litrów. Znajdujesz się w obszarze strzelnicy dla lekkiego karabinu maszynowego wzzór 26, którego ostrzał chroni strzelanie z głównej broni. Tutaj możemy zobaczyć wbudowany peryskop ścienny, aby obserwować okolicę schronu i zsyp granatów (miejsce przez które weszliśmy). Drzwi naprzeciw należą do magazynu amunicji, teraz jest tam wystawa modeli cieżkich schronów bojowych.

Przez przejście po lewej stronie wejdziesz do izby bojowej, gdzie znajdują się strzelnice głównej broni. Chwytak dla pary ciężkich karabinów maszynowych wzór 37, który jest standardem, a ponadto jest wycięcie oznaczone jako L1-armata, kaliber 4,7 cm, wzór 37 TK. Ta broń nie jest jeszcze częścią ekspozycji muzealnej. W ścianie naprzeciwko drzwi znajdziesz znowu peryskop ścienny i zsyp granatu. Drzwi naprzeciwko przejścia prowadzą do pokoju dowódcy, który jest połączony małym oknem z pokojem telefonicznym.

Zwiedzanie dolnej kondygnacji

Zwiedzanie dolnej kondygnacji - toaleta

Zwiedzanie dolnej kondygnacji - pomieszczenie radiotelegrafisty

Zwiedzanie dolnej kondygnacji - kwatera żołnierska

Klatka schodowa prowadząca do podziemnych korytarzy prawie 50 metrów niżej, tam za chwilę, na razie w górę do izb bojowych

Zwiedzanie górnej kondygnacji

Zwiedzanie górnej kondygnacji - plan twierdzy artyleryjskiej Stachelberg

Zwiedzanie górnej kondygnacji

Zwiedzanie górnej kondygnacji - plan twierdzy artyleryjskiej Dobrośov

Zwiedzanie górnej kondygnacji - bohaterowie tamtych czasów

Zwiedzanie górnej kondygnacji

Zwiedzanie górnej kondygnacji - kwatera dowódcy

Zwiedzanie górnej kondygnacji

Zwiedzanie górnej kondygnacji - zrzutnia granatów

Zwiedzanie górnej kondygnacji - peryskop

Granaty

Podawanie amunicji do kopuły obserwacyjnej

Gniazdo kopuły obserwacyjnej (dzwonu)

J/w - szkic

Zwiedzanie górnej kondygnacji - pomieszczenie pod dzwonem

Zwiedzanie górnej kondygnacji

Zwiedzanie górnej kondygnacji - izba bojowa działko przeciwpancerne 4,7 cm

Zwiedzanie górnej kondygnacji - amunicja działka przeciwpancernego 4,7 cm

Zwiedzanie górnej kondygnacji - izba bojowa, sprzężone ciężkie karabiny maszynowe wzór 37

Zwiedzanie górnej kondygnacji

Zwiedzanie górnej kondygnacji - izba bojowa

Zwiedzanie górnej kondygnacji - izba bojowa, zrzutnia granatów

Zwiedzanie górnej kondygnacji - izba bojowa

Przyszedł czas pokonać ponad 200 schodów, w dół OK, ale z powrotem...

Jesteśmy na dole

Niby nic, ale weź to przejdź...

Pierwszy fragment podziemnego korytarza wybetonowany

Fotografie miejsc których nie zobaczymy, na dół zeszliśmy sami, właściciel ceni swoje nogi

Dalej tunele nie są obetonowane, poczuliśmy się jak w podziemiach Riese w Górach Sowich

Zwiedzanie podziemnych korytarzy

Zwiedzanie podziemnych korytarzy - korytarz za tą kratą prowadzi do obiektu N-Sk-S 49 - "Pod lesem", tymczasem niedostępny, ale wkrótce kto wie... właściciel stara się o jego przejęcie

Zwiedzanie podziemnych korytarzy

No to w górę...

Klatka schodowa

Konstrukcja schodów klatki schodowej

Klatka schodowa - dobrze, że to już za nami

Opuściliśmy obiekt N-Sk-S 48 - "U stodol", pożegnaliśmy się z jego właścicielem i idziemy kilkaset metrów dalej w las, odwiedzić drugi i ostatni obiekt tej grupy warownej N-Sk-S 49 - "Pod lesem". Obiekt ten przeszedł ciężkie testy wojsk niemieckich, przez co jest bardzo mocno uszkodzony

Przekrój obiektu N-Sk-S 49 - "Pod lesem"

N-Sk-S 48 - "U stodol", ślady ostrzału

N-Sk-S 48 - "U stodol"

N-Sk-S 48 - "U stodol", zabetonowane, pozbawione pancernych strzelnic okna strzelnicze, obiekt jest obustronny, to jest prawa strona

N-Sk-S 48 - "U stodol" - wyjście awaryjne

N-Sk-S 48 - "U stodol"

N-Sk-S 48 - "U stodol" - lewa strona, tutaj okna strzelnicze również zabetonowane

N-Sk-S 48 - "U stodol"

N-Sk-S 48 - "U stodol" - kolos

N-Sk-S 48 - "U stodol"

N-Sk-S 48 - "U stodol", ogromna dziura, widać, że była na wylot

N-Sk-S 48 - "U stodol"

Zostawiamy już "Twierdzę Skutina", kolejny cel "Twierdza Artyleryjska Dobrośov"

Zrekonstruowany lekki schron piechoty wzór 37, typ A-180 Z, który znajduje się na północ od ciężkiego schronu piechoty NS 48. Miał być obsługiwany przez 7 mężczyzn. Ma dwie izby strzelnicze wyposażone w peryskop sufitowy i strzelnicę do ciężkiego karabinu maszynowego. Prawa strona jest wyposażony w ciężki karabin maszynowy wzór 37, lewa w lekki karabin maszynowy wzór 26. W lewym pomieszczeniu do strzelania znajdziesz także zsyp granatu do ochrony obszaru wejścia do obiektu. Łączący obie izby korytarz wyposażony jest w ręczny klimatyzator. W ścianie znajduje się też małe okienko ochrony wejścia. Ściany są pokryte drewnem, które miało chronić załogę przed latającymi kawałkami betonu w czasie walki.