Labiryntarium - Izba Historii Kanału Elbląskiego przy pochylni Buczyniec

: Kategoria: Województwo warmińsko-mazurskie; Utworzono: 08 czerwiec 2021; Poprawiono: 08 czerwiec 2021

Ocena użytkowników: 5 / 5

Buczyniec - (niem. Buchwalde) - Izba Historii Kanału Elbląskiego

powiat - elbląski

Gmina - Rychliki

województwo - warmińsko-mazurskie

wsp. geograficzne : 53°58'38.5"N 19°37'06.8"E

Do tego malutkiego miejsca na ziemi docieramy w piątej godzinie pierwszego dnia rejsu, po opuszczeniu przystani w Miłomłynie. Przed nami pierwsza z pięciu pochylni służących do transportu statków, które na odcinku 9,6 km pozwalają pokonać różnicę w wysokości równą 99,52 m!!!

Relacja z rejsu Kanałem Elbląskim na odcinku Miłołyn - Elbląg znajdziesz (TUTAJ), natomiast w niniejszym wpisie skupimy się na Izbie Historii Kanału Ebląskiego, poświęconej całemu Kanałowi Elbląskiemu i wspomnianym pięciu pochylniom.

Budynek Izby Historii Kanału Elbląskiego

Historię powstania Kanału Elbląskiego tworzyło wiele wydarzeń i postaci. Niektóre z nich są powszechnie znane a inne niewiele lub wcale. Wkrótce po powołaniu Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej, regionalista i uznany muzealnik Roman Klim zainicjował, utworzenie Muzeum Kanału Elbląskiego. Dzięki jego kilkuletnim usilnym staraniom, z rozproszonych zasobów dokumentów archiwalnych i modeli odlewniczych powstała w 1998 r. Izba Historii Kanału Elbląskiego zlokalizowana w budynku Nadzoru Wodnego Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Przez 15 lat przygotowaną przez Romana Klima ekspozycję zobaczyły setki tysięcy turystów.

Jednym z istotnych elementów przeprowadzonej w latach 2012 - 2015 rewitalizacji Kanału Elbląskiego było zaprezentowanie jego historii i dnia dzisiejszego w nowoczesnych standardach. Zaprojektowany budynek nowej Izby Historii Kanału Elbląskiego nawiązuje do budowanych w tym regionie domów podcieniowych, komponując się doskonale z już istniejącymi. Przestrzeń budynku pozwala na znacznie szersze zaprezentowanie problematyki, z wyodrębnieniem kilku działów: historycznego, technicznego i krajoznawczego. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom architektonicznym obiekt jest przyjazny dla niepełnosprawnych oraz zapewnia pełną obsługę w językach: polskim, angielskim, niemieckim i rosyjskim, zarówno na planszach jak i w bezpłatnie udostępnianym audio przewodnikom. Muzeum prezentuje również bogatą ofertę multimedialną. Obiekt może zwiedzać jednocześnie 40 osób.

Na potrzeby obecnej ekspozycji dokonano kwerendy magazynów, odszukano wszystkie dostępne dokumenty archiwalne, poddając je digitalizacji. Wybrane modele poddano gruntownej renowacji. Ekspozycja Izby pozwoli przybliżyć kunszt XIX- wiecznych inżynierów tworzących ten jedyny w swoim rodzaju obiekt hydrotechniczny oraz poznać historie ludzi, którzy związali swoje życie z tym kanałem.

Izba Historii Kanału Elbląskiego stanowi doskonałe zaplecze do prowadzenia różnorakich działań edukacyjnych i promocyjnych związanych z turystyką wodną czy historią techniki. Budynek i jego otoczenie dają możliwość poszerzenia oferty o elementy plenerowe i eventy.

Opracowanie treści przekazu nie byłoby możliwe bez wieloletnich poszukiwań i studiów prowadzonych przez Stanisława Januszewskiego oraz członków Stowarzyszenia Miłośników Kanału Elbląskiego - Ryszarda Kowalskiego i Cezarego Wawrzyńskiego. Ich publikacje są wszechstronnym źródłem informacji o Kanale Elbląskim.

Po wybudowaniu budynku Izby w styczniu 2015 r. okazało się, że przygotowany wcześniej scenariusz jest zupełnie bezużyteczny i niemożliwy do zrealizowania. W ciągu trzech miesięcy nowy scenariusz opracował oraz dokonał wyboru prezentowanych treści prezes Stowarzyszenia Miłośników Kanału Elbląskiego - Sławomir Dylewski.

Izba posiada kilka warstw ekspozycyjnych. Parter wprowadza w tematykę i daje świadectwo zmian dokonanych podczas rewitalizacji w latach 2012-2015. Piętro to głownie zagadnienia techniczne i miejsce gdzie możemy bezpiecznie zostawić naszych milusińskich na czas zwiedzania. Szczegółowe treści znajdziecie na tablicach, modele przybliżą epokę. Tutaj eksponatów można dotykać. Już oczekując na zakup biletu można prześledzić historię budowy kanału na "osi czasu" umieszczonej nad schodami.

Zwiedzanie Parteru (źródło: strona Izby Historii Kanału Elbląskiego - www.ihke.pl)

Ekspozycja na parterze ma charakter retrospektywny, została podzielona na strefy:

1. Zanim powstał Kanał Elbląski
Historia powstania i dzień dzisiejszy najstarszego kanału wykopanego już w 1334 r. włączonego później w system.

2. Uwarunkowania powstania Kanału Elbląskiego
Tło historyczne, polityczne i ekonomiczne powstania Kanału Elbląskiego

3. Georg Jacob Steenke - daty, postaci, wydarzenia
Spojrzenie na przygotowania i budowę Kanału Elbląskiego w ujęciu biograficznym

4. Model pochylni
Ruchomy model pochylni Buczyniec prezentujący pełny cykl pracy

5. Historia budowy Kanału Elbląskiego
Postawione cele i założenia, najistotniejsze problemy i zastosowane rozwiązania, etapy budowy i ciekawe konstrukcje

6.Rewitalizacja Kanału Elbląskiego
Najważniejsze informacje o rewitalizacji kanału w latach 2007 - 2015; przebieg, zakres i reminiscencje

7. Wystawa czasowa
Stała wystawa przygotowana przez PGW Wody Polskie prezentuje w tym miejscu fotografie obiektów remontowanych podczas rewitalizacji kanału w układzie przed i po remoncie.
Stowarzyszenie Miłośników Kanału Elbląskiego NAVICULA umieszcza w tym miejscu aktualne wystawy czasowe.

8. Sala multimedialna
Tutaj zwiedzający zapoznają się z filmem o Kanale Elbląskim przygotowanym na zlecenie PGW Wody Polskie.
Na życzenie zwiedzających mogą być wyświetlone filmy z cyklu Tajemnice Kanału Elbląskiego, przygotowane przez Stowarzyszenie Miłośników Kanału Elbląskiego NAVICULA , w wersji polskiej i angielskiej.

W sali umieszczono portret Steenke autorstwa Adama Chmielewskiego, zwycięzcy konkursu plastycznego z 2014 r.
Na ścianie znajduje się podświetlana mapa Kanału Elbląskiego wykonana na podstawie archiwalnego dokumentu dołączonego do raportu Schmidta z 1861 r.

9. Info
Prezentowane plansze uzupełniają informacje multimedialne dostępne na monitorach oraz w Infokioskach również na piętrze

Parter

Projektant i realizator Kanału Elbląskiego - Georg Jacob Steenke

Parter

Parter - makieta pochylni Buczyniec

Parter

Mapa Kanał Elbląski i zbiorniki wodne dostępne dzięki jego budowie

Zwiedzanie Piętra (źródło: strona Izby Historii Kanału Elbląskiego - www.ihke.pl)

Piętro to głównie dział techniczny, tutaj prezentowane są wybrane drewniane modele odlewnicze a na fotografiach wielkoformatowych malownicze zakątki kanału.

Wyróżniamy tu strefy:

10. Pochylnia Całuny

Tę pochylnię wyróżnia zastosowany napęd turbinowy dlatego została potraktowana w sposób szczególny

11. Pochylnie Jelenie, Oleśnica, Kąty i Buczyniec

Szereg plansz przedstawia zasady pracy elementów współdziałających na pochylniach, oraz model maszyny wyciągowej.

Po zapoznaniu się z nimi zwiedzanie maszynowni będzie łatwiejsze.

12. Rolki podporowe

Charakterystyka i przeznaczenie różnych rolek i kół podporowych

13. System podwójnych szyn

Lokalizacja i przeznaczenie systemu podwójnych szyn w części podwodnej pochylni

14. Koło wodne

Elementy wytwarzające siłę napędzająca maszynę; skrzynia wodna i koło wodne

15. Wokół Kanału Elbląskiego - wczoraj i dziś

Stare karczmy i przystanie, które przetrwały tylko na fotografiach oraz obecnie obiekty przeznaczone do obsługi podróżnych

16. Księga pamiątkowa

Odwiedzających zachęcamy do podzielenia się wrażeniami poprzez wpis do księgi pamiątkowej

17. Dla najmłodszych

Najmłodszych zachęcamy do rysowania na specjalnie przygotowanych sztalugach. Prace będą bieżąco umieszczane w przeglądarkach obok. Tutaj też milusińscy mogą wyrazić swoje ekspresje bezpośrednio na przygotowanej dla nich ścianie.

18. Ścianki działowe

Na ściankach porządkujących kierunek zwiedzania prezentujemy uroki krajobrazu Kanału Elbląskiego.

19. Duże modele kół

W specjalnie przygotowanej ekspozycji prezentujemy największe koła maszyn napędowych

Wejście na I Piętro wystawy

Na ścianie przy schodach prowadzących na piętro znajdziecie skróconą historię Kanału Elbląskiego

I Piętro

Kanał Elbląski. Muzeum znajduje się na wschodnim brzegu kanału, maszynownia na zachodnim, dlatego musimy przemieścić się korzystając z mostu

Kanał Elbląski - pochylnia Buczyniec

Widok z zachodniego brzegu kanału na urządzenia na wodzie i dalej na budynki Izby Historycznej

Maszynownia. Zwiedzanie maszynowni odbywa się wyłącznie za zgodą pracownika maszynowni. Z uwagi na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa zwiedzającym maszynownia może być niedostępna podczas pracy. Dojście do maszynowni pochylni Buczyniec możliwe jest wyłącznie przez most nad wrotami bezpieczeństwa. Przed budynkiem maszynowni eksponowane są elementy zapasowe.
Dostępne do zwiedzania są wszystkie maszynownie. Szczególnie polecamy porównanie maszynowni pochylni Całuny z uwagi na zastosowany napęd poprzez turbinę.