- woj. warmińsko-mazurskie

 

Wilczy Szaniec w Gierłoży k/ Kętrzyna (niem. Wolfsschanze)

---

 

Gierołż: (niem. Görlitz) 

powiat: kętrzyński

gmina: Kętrzyn

województwo: warmińsko-mazurskie

współrzędne geograficzne: 54°04'43.8"N 21°29'35.2"E (54.078822, 21.493116)

 

 

 

Kontynuujemy podróż po Ziemi Warmińsko-Mazurskiej. Chwilowo musimy odbić nieco na zachód od połączonych jezior mazurskich i Giżycka i udać się w okolice Kętrzyna, w pobliżu którego w lasach znajdują się pozostałości głównej kwatery Adolfa Hitlera. Jak bardzo bezpiecznie czuł się tutaj ten zbrodniarz możemy wywnioskować z faktu, że najdłuższy okres bez przerwy jaki tu przebywał wynosił czternaście miesięcy. Istotnie, ze względu na położenie, nigdy nie miał miejsca żaden nalot czy inny atak na ten kompleks bunkrów i schronów. Przynajmniej nie w sposób jaki mógł sobie wymyślić sam Hitler. Mimo morza ruin, miejsce z tych, które musisz zobaczyć jeśli interesują Cię obiekty militarne. Ruszamy zatem na zwiedzanie Wilczego Szańca (koniecznie z przewodnikiem)...

 

 

 

Ruch turystyczny duży, ale wszystko idzie dość sprawnie. Bilety i opłatę parkingową uiściliśmy bez wychodzenia z auta, poza tym oczekujących nie obsługuje tylko jedna osoba, co zwiększa przepustowość.

 

 

 

 Na parkingu przy kompleksie Wilczy Szaniec

 

 

 

 W miejscu fotografującego rozpoczyna się spacer z przewodnikiem. Tuż obok jest wielka tablica z planem całego terenu i szczegółowym opisem poszczególnych bunkrów i schronów

 

 

 

Wilczy Szaniec (niem. Wolfsschanze) – w latach 1941–1944 kwatera główna Adolfa Hitlera (niem. Führerhauptquartier, FHQ) i Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych (niem. Oberkommando der Wehrmacht, OKW) w lesie gierłoskim, na wschód od leżącej na skraju lasu wsi Gierłoż (wtedy Görlitz) i 8 km na wschód od Kętrzyna. Kwatera została wybudowana, aby Hitler mógł z niej dowodzić wojskami podbijającymi ZSRR.

20 lipca 1944 Claus von Stauffenberg i Werner von Haeften dokonali tu nieudanego zamachu na życie Hitlera.

„Wilczy Szaniec” przecinała linia kolejowa Kętrzyn – Węgorzewo i równoległa do niej szosa Gierłoż – Parcz. Kwatera miała powierzchnię 250 ha i otoczona była pierwotnie zasiekami, a następnie także polem minowym. Co kilkaset metrów ustawione były kilkunastometrowej wysokości drewniane wieże obserwacyjne, a na terenie suchym także betonowe stanowiska ckm.

Do kwatery prowadziły trzy strzeżone wartowniami wjazdy. Wartownia zachodnia znajdowała się na skraju lasu na wysokości majątku Gierłoż (niem. Gut Görlitz). Wartownia wschodnia położona była na szosie w polu, od strony wsi Parcz, około 300 m od aktualnej granicy lasu. Na południowy wschód od centrum, obok szosy Gierłoż – Parcz znajdowało się zapasowe lądowisko dla samolotów kurierskich. Jadąc na południe z centrum kwatery przejeżdżało się do wartowni południowej, a dalej do szosy Kętrzyn – Giżycko, za którą znajdowało się właściwe lotnisko kwatery w Wilamowie. Dodatkowo w centrum kwatery znajdowała się także tzw. wartownia oficerska, strzegąca wjazdu na teren pierwszej strefy oraz wartownia kolejowa na zjeździe z szosy na stację kolejową. Żadna z wartowni nie dotrwała do chwili obecnej, a jedynymi pozostałościami ich lokalizacji są kawałki dachówek. Oprócz ogrodzenia zewnętrznego, strefy zakazane I i II wygrodzone były około dwumetrowej wysokości płotem z siatki zwieńczonej drutem kolczastym, gdyż oprócz wjazdu do kwatery kontroli podlegał również ruch pomiędzy jej strefami.

Stała załoga „Wilczego Szańca” liczyła 2100-2200 osób – oprócz oficerów sztabowych, łączników i innych wojskowych także fryzjerów, kucharzy, lekarzy, stenografów, sekretarek itp. Załoga kwatery korzystała z obsługi medycznej w przeznaczonym na ten cel szpitalu w Karolewie.

Za https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilczy_Szaniec

 

 

 

 Spacer z przewodnikiem rozpoczyna się jeszcze na parkingu przy dużej tablicy przedstawiającej plan całego terenu. W celu powiększeniu planu możesz ściągnąć go na swój dysk lub otworzyć grafikę w nowej karcie.

 

 

 

Opis obiektów Wilczego Szańca

1. Hotel osobistej ochrony Hitlera
2. Służba Ochroy Państwa (SOP) - kasyno
3. Barak narad sztabowych (zamach na Hitlera 20.07.1944 r.)
4. Służba ochrony Państwa (SOP) - komendantura
5. Służba Ochrony Państwa (SOP) - hotel
6. Schron dla gości
7. Barak stenotypistów i stenografów
8. Komendant - Policja Kryminalna - placówka pocztowa
10. Magazyn gospodarczy
11. Schron Martina Bormanna
12. Bunkier ochrony preciwlotniczej
13. Schron Adolfa Hitlera
14. Basen przeciwpożarowy
15. Dom Marszałka Rzeszy Hermana Goringa
16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa
17. Barak Szefa Sztabu Operacyjnego Wehrmachtu ge. pł. Alfreda Jodla
18 Kasyno nr 2
19. Schron Szefa Wehrmachtu gen. feldm. Wilhelma Keitla
20. Adiutantura Wehrmachtu przy Hitlerze, Szef Działu Personalnego Sił Lądowych gen. por. R Schmidt
21. Schron łączności
22. Garaże
24. Pzedstawicielstwo Sił Powietrznych "Luftwaffe"
25. Przedstawicielstwo Marynarki Wojennej
26. Schron bojowy ogólnego użytku
27. Hotel Batalionu Ochrony Kwatery Hitlera
28 Hotel Alberta Speera
29. Przedstawicielstwo Ministerstwa Spraw Zagranicznych

A. Schron obrony przeciwlotniczej
B. Awaryjy generator prądu
C. Dom Marina Bormanna - osobistego sekretarza Hitlera i Szefa Kancelarii Partii
D. Herbaciarnia
E. Stara herbaciarnia
F. Komin Wentylacyjny
G. Hotel kierowców, mechaników, pilotów
H - Kino
I. Adiutantura Hitlera Przy Nalczelnym Dowództwie Wrhrmachtu
J. Wydział Prasy i Informacji dr Otto Dietricha

 

 

 

Pozostałości jednego z obiektów przy parkingu. Ściany budynków pokrywano mieszanką trawy morskiej oraz barwnika zielonego, który po dodaniu zaprawy stawał się zielonym, naturalnie nieregularnym i porowatym „tynkiem”, nanoszonym na budowy ceglane i kontrastujące. Dziś tynk ten naturalnie zmienił kolor, ale wciąż na wielu obiektach widać jego pozostałości i strukturę.

 

 

 

 Ściany budynków pokrywano mieszanką trawy morskiej oraz barwnika zielonego, który po dodaniu zaprawy stawał się zielonym, naturalnie nieregularnym i porowatym „tynkiem”, nanoszonym na budowy ceglane i kontrastujące. Dziś tynk ten naturalnie zmienił kolor, ale wciąż na wielu obiektach widać jego pozostałości i strukturę.

 

 

 

Wybór miejsca i budowa kwatery. Po pokonaniu Francji Hitler wydał rozkaz przygotowania planu wojny z ZSRR. Ogólną koncepcję tego planu przygotowywał w lipcu 1940 gen. Erich Marcks – szef sztabu 18 Armii, później we wrześniu 1940 plan rozwinął gen. Friedrich Paulus – szef oddziału operacyjnego Sztabu Generalnego Wojsk Lądowych. Obaj generałowie podlegali szefowi tego sztabu, gen. Franzowi Halderowi. 18 grudnia 1940 Hitler podpisał dyrektywę nr 21 – plan „Barbarossa”, który zakładał rozgromienie ZSRR w ciągu kilku miesięcy.

Wilczy Szaniec zlokalizowano w zachodniej części Giżyckiego Rejonu Umocnionego, między Giżyckim i Lidzbarskim Rejonem Umocnionym. Na szczegółową lokalizację zdaje się miał wpływ dr Fritz Todt, bywalec „Kurhausu” – domu wypoczynkowego w lesie gierłoskim. Kwatera położona była na terenie podmokłym i bagiennym. Kwatera Hitlera dodatkowo chroniona była przez rozmieszczone w najbliższej okolicy stanowiska obrony przeciwlotniczej i samoloty myśliwskie, które bazowały na lotniskach w promieniu do 100 km (lotnisko własne, lotnisko polowe w Giżycku, w miejscowości Szyba koło Ełku, koło Sępopola i w Królewcu). Kwatera leżała blisko granicy sowieckiej, a więc Hitler mógł przebywać blisko frontu i kierować działaniami wojennymi. Od wschodu naturalną przeszkodą był pas jezior mazurskich, w przesmyku między jeziorami była Twierdza Boyen w Giżycku. Całe Prusy były ufortyfikowane. Przed atakiem lądowym kwaterę zabezpieczały schrony w kierunku Giżycka i Węgorzewa, czuwało lotnictwo. Kwatera leżała ponadto na uboczu szlaków komunikacyjnych. Chroniły ją jeziora i bagna. Lasy liściaste były naturalnym maskowaniem. Istniejąca linia kolejowa ułatwiała komunikację. Hitler osobiście nadał kwaterze nazwę Wilczy Szaniec (Wolfsschanze). Wykorzystał do tego swój pseudonim Wilk (Wolf) z lat walki, którego używał od 1919 r. Słowo „wilk” znalazło się w nazwach trzech innych kwater Hitlera: Wilkołak (Werwolf), Wilczy Jar 1 (Wolfsschlucht) i Wilczy Jar 2 (Wolfsschlucht 2).

Prace budowlane według projektu inż. Behrensa z OT (głównego projektanta organizacji), wykonywane siłami Organizacji Todt, rozpoczęto późną jesienią 1940. Ukrywano je pod przykrywką budowy jednego z zakładów chemicznych „Askania”, a budowany obiekt oznaczono kryptonimem „Askania Nord”. Część drobnych zleceń otrzymały prywatne firmy z Kętrzyna i Giżycka, natomiast zlecenia specjalistyczne – przedsiębiorstwa z całej Rzeszy. Budowa trwała praktycznie do końca 1944 roku (także w trakcie użytkowania kwatery). Jednorazowo pracowało tu 2–3 tys. osób. Prace prowadzono całodobowo. Dla całej budowy istniało tylko jedno stanowisko produkcji betonu, skąd systemem rurociągów doprowadzano go do betonowanego obiektu. Zatrudniano ludzi pewnych i zaufanych oraz robotników przymusowych różnych narodowości. Pracowali Polacy, Norwegowie, Francuzi i Rosjanie. Robotników OT zakwaterowano w Kętrzynie w barakach cukrowni, skąd byli dowożeni na budowę koleją i autobusami. Obóz pracy dla Norwegów znajdował się w miejscowości Parcz. Robotników często wymieniano. Nie pracowali dłużej niż pół roku, po czym Niemców przemieszczano na inne budowy, cudzoziemców – w większości do obozów koncentracyjnych, gdzie ginęli. Znane jest 17 nazwisk Polaków pracujących przy budowie. Wyliczono, że przy budowie pracowało ok. 20 tys. robotników. Większość materiałów dostarczano transportem kolejowym z głębi Niemiec (stal, cement, inne materiały). Materiały wyładowywano na stacji kolejowej, po czym kolejką wąskotorową podwożono je do miejsca budowy. Prac nie przerywano nawet zimą. Już w maju 1941 r. kwatera była gotowa na przyjazd Hitlera (strefa II). Koszt budowy obiektu do końca 1944 r. wyniósł ok. 36 mln marek.

Budowę kwatery prowadzono w trzech fazach:

I - w latach 1940–1941 wybudowano kwaterę tymczasową – zakładano, że wojna na wschodzie potrwa kilka miesięcy. Na całość kwatery składało się kilka lekkich budowli betonowych klasy „B” lub „C”, drewniane baraki (barakami nazywano też budynki niebędące bunkrami, chociaż miały stalowe okiennice i niektóre z nich były murowane). W strefie I wybudowano obiekty dla A. Hitlera, M. Bormanna, feldmarszałka W. Keitla i innych osobistości III Rzeszy, a także pomieszczenia łączności, pomieszczenia dla adiutantów Hitlera i Wehrmachtu, OKW, lekarzy, ochrony oraz garaże i kotłownię. Rozbudowano sieć drogową i wybudowano bocznicę kolejową z rampą wyładunkową (przez obiekt biegła od 1907 r. linia łączącą Kętrzyn z Węgorzewem). Na łąkach za pobliskim Korolewem powstało lotnisko polowe. Postawiono ogromnej wielkości nieznane wówczas w Polsce baraki-namioty.
II - w latach 1942–1943 nastąpiła rozbudowa istniejących budowli w bezpośrednim otoczeniu Hitlera oraz zwiększono ich liczbę na terenie kwatery. Do niektórych betonowych obiektów dobudowano poprawiające komfort drewniane aneksy. Ostatecznie ukształtował się także podział „Wilczego Szańca” na strefy użytkowe: I strefa zamknięta (lub zakazana), wyłącznie do użytku Hitlera i jego najbliższego otoczenia (na północ od linii kolejowej Kętrzyn – Węgorzewo), II strefa zamknięta (na południe od linii kolejowej) z komendantem kwatery. W południowo-wschodniej części kwatery znalazły się przedstawicielstwa wojsk lotniczych, marynarki wojennej, ministerstwa spraw zagranicznych i ministerstwa uzbrojenia. Wybudowano pomieszczenia biurowe, polepszające warunki pracy – baraki drewniane i obiekty z cegły. Stropy tych ostatnich wykonywano ze strunobetonu. Do tej kategorii budowli należały: schron dla gości, barak stenografów, kasyno, herbaciarnia, biuro gen. A. Jodla, kino oraz drewniane przybudówki do schronów Hitlera, Keitla, i wydziału personalnego OKW. W strefie II dobudowano m.in. węzeł łączności, pomieszczenie dla łączników sztabowych, ministerstwa spraw zagranicznych, marynarki wojennej, lotnictwa, A. Speera.
III - od roku 1944 (po zbombardowaniu Peenemünde) istniejące schrony wzmacniano kolejnymi płaszczami żelbetu z przerwami przeciwodłamowymi (ściany do 4 m, a stropy do 8 m grubości). Obudowano w ten sposób schrony Hitlera (zakończony w październiku 1944), Bormanna, dla gości i węzeł łączności. Wybudowano nowe schrony według wymogów klasy „A”. Drewniane baraki obudowywano cegłami i strunobetonem.

Budowy formalnie nigdy nie ukończono, nie istnieje więc ostateczny obraz kwatery. Ten, który można aktualnie zwiedzać, powstał pod koniec 1944, jeżeli nie liczyć dodatkowych zniszczeń spowodowanych wysadzaniem niewypałów przez polskich saperów w okresie rozminowania.

Na terenie „Wilczego Szańca” znajdowało się około 80 obiektów o konstrukcji trwałej i około 100 baraków drewnianych. Najsolidniejsze schrony typu ciężkiego miały ściany o grubości 4–6 m i stropy do 8 m. Ze względu na wysoki poziom wód gruntowych zdecydowana większość obiektów na terenie Wilczego Szańca były budowlami typu naziemnego. Wyjątek stanowiły położone na wzniesieniach magazyny na żywność, na amunicję oraz podpiwniczenia na urządzenia techniczne (agregaty prądotwórcze, zbiorniki) pod schronem Hitlera i schronem łączności. Drogi dla samochodów były wykonane z asfaltu, betonu i bruku, a przejścia piesze – z utwardzonego piasku. Ściany niektórych schronów pokryte były tynkiem z domieszką trawy. Cała kwatera była starannie maskowana. Przy budowie starano się zachować istniejące drzewa, a ubytki w drzewostanie uzupełniano atrapami z rur pokrytych igielitową siatką imitującą liście. Wszystkie drogi i ścieżki były z góry przykryte siatkami maskującymi. Siatki były druciane z przywiązanymi do nich kawałkami plastiku imitującego liście i igliwie, odporne na ogień. Siatki umieszczano na drutach przeciągniętych od drzew do schronów oraz między drzewami. Siatki często wymieniano. Na schronach były ustawione sztuczne drzewa. Dachy budynków, pokryte warstwą ziemi, porastała trawa i młode drzewa. Ściany obiektów początkowo pokrywano zaprawą z domieszką trawy morskiej i zielonej farby, wiórów, tworzących chropowatą powierzchnię barwioną na zielono, do których w zimie łatwo przyklejał się śnieg. W późniejszym okresie ściany tylko malowano w szaro-zielono-brązowe plamy. Skuteczność kamuflażu sprawdzana była okresowo za pomocą zdjęć lotniczych. Wszystkie drogi i ścieżki przykryte były siatkami maskującymi. Kwatera wyposażona była we wszystkie środki techniczne. Energia elektryczna dostarczana była liniami energetycznymi z lokalnej elektrowni. Na wypadek zagrożenia obiekt był wyposażony w agregaty prądotwórcze (diesle) oraz baterie akumulatorów. Ogrzewanie było centralne. Obiekt miał własne ujęcie wody oraz osadnik nieczystości. Posiadał bezpośrednie połączenie telefoniczne i radiowe z Berlinem oraz z pozostałymi punktami kierowania w Prusach. W pobliżu dworca znajdowała się bocznica kolejowa, na której stał specjalny pociąg Hitlera „Brandenburg” lub pociąg (wagon) kurierski, łączący kwaterę z Berlinem. Zarówno pociąg, jak i wagon specjalny stały pod przykryciem siatek maskujących. Z Gierłoży chodziły pociągi samobieżne, łączące Wilczy Szaniec z innymi stanowiskami kierowania. Ciężkie schrony stanowiły tylko zabezpieczenie na wypadek ataku lotniczego. Życie codzienne i praca odbywały się w schronach lekkich i barakach drewnianych.

Teren kwatery ogrodzony był dwukrotnie płotem z siatki drucianej, rozciągniętej w odległości 100–180 m. Wewnątrz między ogrodzeniami założone były pola minowe. Poszczególne strefy były ogrodzone siatką drucianą i drutem kolczastym oraz walcami Bruno. Do stref prowadziły bramy, przez które można było wejść za okazaniem przepustek specjalnych, zostawiając broń na wartowni. Bezpieczeństwo zewnętrzne zapewniał Batalion Ochrony Führera (Führer Belgleit Bataillon). Był zmechanizowany i mógł podejmować szybkie interwencje, posiadał również środki przeciwlotnicze i przeciwpancerne. Ponadto niedaleko Gołdapi, ok. 70 km od kwatery, stacjonował batalion wojsk powietrznodesantowych, który mógł być zrzucony na spadochronach. Koło Insterburga (Czerniachowsk) stacjonował batalion strzelców desantowych. Komendantowi kwatery podlegała szkoła niszczycieli czołgów w Karolewie, batalion policji w Pozezdrzu i szkoła podoficerska w Orzyszu. Cały obszar o promieniu kilkudziesięciu kilometrów był nieustannie patrolowany. Za bezpieczeństwo wewnętrzne odpowiedzialny był także Batalion Ochrony Führera, który współpracował ze Służbą Bezpieczeństwa Rzeszy. 

Za https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilczy_Szaniec

 

 

 

 Obiekt A. Schron obrony przeciwlotniczej

 

 

 

Niemieckie standardy budowli fortyfikacyjnych w kolejności: standard oznaczony literowo od A - D, grubość żelbetu w metrach i grubość pancerza w milimetrach: A - 3,5 m - 600 mm, A1 - 2,5 m - 420 mm, B - 1,5 m - 250 mm, B1 - 1 m - 120 mm, C - 0,6 m - 60 mm, D - 0,3 m - 20 mm. 

Za https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilczy_Szaniec

 

 

 

Obiekt 1. Hotel osobistej ochrony Hitlera - obiekt jest obecnie w remoncie i nie jest możliwe jego zwiedzanie

 

 

 

 

Użytkowanie kwatery. Hitler przybył do Wilczego Szańca 24 czerwca 1941 i przebywał w nim z przerwami do 20 listopada 1944. 26 czerwca o świcie przybył specjalnym pociągiem rzut polowy Naczelnego Dowództwa Niemieckich Sił Zbrojnych (OKW). Ponieważ nie wszystkie obiekty były gotowe, część sztabu początkowo pracowała w pociągu stojącym na bocznicy (pociąg ten - lub jego część - stał na stałe na bocznicy pod przykryciem siatek maskujących). Siedziby najwyższych dostojników Rzeszy były początkowo w najstarszej, południowej części, w strefie II. Dopiero po wykończeniu prac budowlanych przeniesiono się do strefy I. Hitler spędził tutaj około 800 dni (po odliczeniu wyjazdów). W czasie użytkowania Wilczego Szańca Hitler najdłużej przebywał w kwaterze „Wehrwolf” koło Winnicy na Ukrainie (w okresie od lipca do października 1942 oraz od lutego do marca i w sierpniu 1943) oraz w swojej rezydencji Berghof w Berchtesgaden.

W I strefie zamkniętej obok Hitlera stale przebywali Martin Bormann (szef kancelarii NSDAP i sekretarz Hitlera), Wilhelm Keitel, Alfred Jodl, przedstawiciele poszczególnych rodzajów sił zbrojnych, stenografowie, przyboczni lekarze Hitlera, adiutanci i inni związani z obsługą sztabu głównego. Codzienne życie w kwaterze koncentrowało się wokół narad. Zwykle ok. godziny 12.00 odbywała się narada główna z omówieniem sytuacji na frontach, około godziny 18.00 odbywało się omówienie wydarzeń, jakie zaszły w ciągu dnia, a ostatnie spotkanie około północy.

Wilczy Szaniec odwiedzali przedstawiciele państw współpracujących z hitlerowskimi Niemcami (Bułgarii, Finlandii, Francji – premier rządu Vichy, Japonii, Rumunii, Słowacji, Włoch – kilkakrotnie Benito Mussolini). Do kwatery przybywali także podwładni Hitlera z terenów krajów okupowanych i Niemiec, w tym Hans Frank i Erich Koch.

W Wilczym Szańcu podejmowano najważniejsze decyzje związane z przebiegiem II wojny światowej. Tutaj w dniu 20 lipca 1944 Claus von Stauffenberg dokonał nieudanego zamachu na Hitlera.

Hitler opuścił Wilczy Szaniec w dniu 20 listopada 1944, gdy front zbliżył się niebezpiecznie blisko (wcześniej trwały już walki o pobliską Gołdap). Po opuszczeniu kwatery przez Hitlera wywieziono z obiektu całą dokumentację i ważniejsze urządzenia.

W dniach 21 i 22 stycznia 1945 Wilczy Szaniec użytkowany był przez sztab 4 Armii gen. Friedricha Hossbacha. Gen. Hossbach bez wiedzy Hitlera w dniu 22 stycznia 1945 wydał rozkaz wycofania wojsk niemieckich z rejonu Wielkich Jezior Mazurskich. 

Za https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilczy_Szaniec

 

 

 

Symboliczne strażnice

 

 

Ważniejsze wydarzenia w kwaterze Hitlera (data - wydarzenie):

27–29.08.1940 Płk Rudolf Schmundt – szef adiutantury Hitlera, dr Fritz Todt – minister uzbrojenia i amunicji, mjr Gerhard Engel – adiutant Hitlera przeprowadzili rekonesans lasu Gierłoż pod przyszłą kwaterę.
15.11.1940 Hitler wydał ostateczną decyzję budowy kwatery Gierłoż (po wizycie Mołotowa w Berlinie).
24.06.1941 O godzinie 3:45 w nocy Hitler przybył do „Wolfsschanze”.
25.08.1941 Benito Mussolini złożył pierwszą wizytę w Gierłoży. Po południu Hitler i Mussolini spotkali się w Mamerkach z oficerami Sztabu Generalnego OKH.
Grudzień 1941 Oddano do użytku lotnisko w Wilamowie. Przedłużono pas startowy, aby mogły lądować samoloty JU-52, 4-motorowe Focke-Wulfy 200 Condor, wybudowano hangary, stacje naprowadzania itp.
20.04.1942 Uroczysty apel z okazji 53 urodzin Hitlera, w godz. 11-13 zaprezentowano nowy czołg PzKpfw VI Tiger na poligonie koło Kętrzyna (niem. Rastenburg).
16.07.1942 Przetransportowanie kwatery w okolice Winnicy.
01.11.1942 Powtórne przeniesienie kwatery do Gierłoży.
10.1943 Decyzja o rozbudowie schronu Hitlera.
23.02.1944 Hitler ze sztabem OKW, OKH i OKL przenieśli się do Berghof w Berchtesgaden.
14.07.1944 Hitler wraz ze Sztabem OKW powrócili do Gierłoży. Berghof opuścili na zawsze.
20.07.1944 Płk Stauffenberg dokonał zamachu na Hitlera. Około godziny 15:00 do Gierłoży przyjechał Mussolini (ostatnie spotkanie). Hitler mianował gen. Guderiana szefem Sztabu Generalnego, a Himmlera dowódcą Wojsk Zapasowych.
20.11.1944 Hitler opuścił „Wilczy Szaniec” na zawsze.
22.11.1944 Feldmarszałek Keitel wydał rozkaz wysadzenia kwatery.
27.01.1945 Wojska 31 Armii gen. P. Szafranowa zajęły kwaterę.

Za https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilczy_Szaniec

 

 

 

Obiekt 2. Służba Ochroy Państwa (SOP) - kasyno

 

 

 

 Wilczy Szaniec oznaczony rzeźbionymi tablicami i pięknym wilkiem

 

 

 

Obiekt 3. Barak narad sztabowych. To tu miał miejsce zamach na Adolfa Hitlera przeprowadzony w dniu 20.07.1944 r. przez płk. Clausa von Stauffenberga

 

 

 

 Obiekt 3. Barak narad sztabowych.

 

 

 

 Obiekt 3. Barak narad sztabowych.

 

 

 

 Obiekt 3. Barak narad sztabowych. Oryginalne okno.

 

 

 

 Obiekt 3. Barak narad sztabowych. Oryginalne drzwi.

 

 

 

Obiekt 3. Barak narad sztabowych. Zdjęcie wykonane przy baraku narad sztabowych, wśród oficerów Herman Göring

 

 

 

 Obiekt 3. Barak narad sztabowych.

 

 

 

 Zdjęcie wykonane przy baraku narad sztabowych, wśród oficerów m.in. Herman Göring

 

 

 

 Tablica upamiętniająca zamach na Adolfa Hitlera przez Clausa von Stauffenberga

 

 

 

 Tablica upamiętniająca zamach na Adolfa Hitlera przez Clausa von Stauffenberga

 

 

 

Przed nami ruina ogromnego obiektu oznaczonego nr 6. schronu dla gości

 

 

 

Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

Obiekt 8. Komendant - Policja Kryminalna - placówka pocztowa

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

Obiekt 7. Barak stenotypistów i stenografów

 

 

 

 Obiekt 8. Komendant - Policja Kryminalna - placówka pocztowa po lewej większy obiekt w tle to nr 6. Schron dla gości

 

 

 

Obiekt 7. Barak stenotypistów i stenografów

 

 

 

 Obiekt 7. Barak stenotypistów i stenografów

 

 

 

 Obiekt 7. Barak stenotypistów i stenografów

 

 

 

 Obiekt 7. Barak stenotypistów i stenografów

 

 

 

 Obiekt 7. Barak stenotypistów i stenografów

 

 

 

 Obiekt 7. Barak stenotypistów i stenografów

 

 

 

Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 7. Barak stenotypistów i stenografów

 

 

 

Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

 Obiekt 11. Schron Martina Bormanna

 

 

 

Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

Obiekt  13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Ścieżka pomiędzy kolejnymi obiektami

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

Obiekt  13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt D - herbaciarnia

 

 

 

Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

 Obiekt 13. Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

20. Adiutantura Wehrmachtu przy Hitlerze, Szef Działu Personalnego Sił Lądowych gen. por. R Schmidt

 

 

 

20. Adiutantura Wehrmachtu przy Hitlerze, Szef Działu Personalnego Sił Lądowych gen. por. R Schmidt

 

 

 

 Ścieżki pomiędzy obiektami

 

 

 

19. Schron Szefa Wehrmachtu gen. feldm. Wilhelma Keitla

 

 

 

 Stara herbaciarnia w tle obiekt 13 Schron Adolfa Hitlera

 

 

 

19. Schron Szefa Wehrmachtu gen. feldm. Wilhelma Keitla

 

 

 

 Ścieżki pomiędzy obiektami, po prawej fragment obiektu 19. Schron Szefa Wehrmachtu gen. feldm. Wilhelma Keitla

 

 

 

 Odtworzenia maskowania dróg

 

 

 

 Odtworzone maskowanie dróg

 

 

 

16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 16. Schron bojowy Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

 Obiekt 15. Dom Marszałka Rzeszy Hermana Goringa

 

 

 

Obiekt 17. Barak Szefa Sztabu Operacyjnego Wehrmachtu ge. pł. Alfreda Jodla

 

 

 

 Rekonstrukcja sztucznych drzew maskujacych

 

 

 

Obiekt 17. Barak Szefa Sztabu Operacyjnego Wehrmachtu ge. pł. Alfreda Jodla

 

 

 

 Ekspozycja przy obiekcie 17

 

 

 

Obiekt 17. Barak Szefa Sztabu Operacyjnego Wehrmachtu ge. pł. Alfreda Jodla

 

 

 

Obiekt 17. Barak Szefa Sztabu Operacyjnego Wehrmachtu ge. pł. Alfreda Jodla. We wnętrzu odtworzono pomieszczenie baraku (3) w którym doszło do zamachu na Hitlera. Na pierwszym planie Claus von Stauffenberg w tle tyłem Adolf Hitler

 

 

 

 Odtworzenie pomieszczenia w którym doszło do zamachu na Hitlera 20 lipca 1944 r.

 

 

 

 Odtworzenie pomieszczenia w którym doszło do zamachu na Hitlera 20 lipca 1944 r.

 

 

 

 Odtworzenie pomieszczenia w którym doszło do zamachu na Hitlera 20 lipca 1944 r.

 

 

 

 Odtworzenie pomieszczenia w którym doszło do zamachu na Hitlera 20 lipca 1944 r.

 

 

 

 Odtworzenie pomieszczenia w którym doszło do zamachu na Hitlera 20 lipca 1944 r.

 

 

 

 Odtworzenie pomieszczenia w którym doszło do zamachu na Hitlera 20 lipca 1944 r.

 

 

 

 Odtworzenie pomieszczenia w którym doszło do zamachu na Hitlera 20 lipca 1944 r.

 

 

 

 Odtworzenie fragmentu pomieszczenia w którym doszło do zamachu na Hitlera 20 lipca 1944 r., zniszczenia dokonane przez jeden ładunek uzbrojony przez Stauffenberga

 

 

 

 Ekspozycja w obiekcie 17

 

 

 

 Ekspozycja w obiekcie 17

 

 

 

 Wnętrze obiektu 17

 

 

 

Obiekt 18 Kasyno nr 2

 

 

 

 "Sztabowóz" - lekki wóz bojowy

 

 

 

 "Sztabowóz" - lekki wóz bojowy

 

 

 

 Obiekt F - komin wentylacyjny

 

 

 

 W WIlczym Szańcu decydowano o losach powstańców Warszawy...

 

 

 

Po lewej obiekt 22. Garaże w tle na wprost obiekt 21. Schron łączności

 

 

 

 Przed obiektem 22

 

 

 

Obiekt 22. Garaże

 

 

 

 Przed obiektem 22

 

 

 

 Przed obiektem 22

 

 

 

 Wewnątrz obiektu 22 ekspozycja poświęcona powstańcom Warszawy

 

 

 

 Ekspozycja w obiekcie 22

 

 

 

 Ekspozycja w obiekcie 22

 

 

 

 Ekspozycja w obiekcie 22

 

 

 

21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 21. Schron łączności

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości - tym sposobem zamykamy pętlę spacerową. Idziemy zobaczyć jeszcze ekspozycje w obiektach 4 i 5

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 Obiekt 6. Schron dla gości

 

 

 

 W pawilonach 4 i 5 znajdziesz ekspozycje. Obiekt nr 4. Służba ochrony Państwa (SOP) - komendantura,
obiekt nr 5. Służba Ochrony Państwa (SOP) - hotel 

 

 

 

 Ekspozycja w pawilonie 4 i 5

 

 

 

  Ekspozycja w pawilonie 4 i 5

 

 

 

  Ekspozycja w pawilonie 4 i 5

 

 

 

  Ekspozycja w pawilonie 4 i 5

 

 

 

  Ekspozycja w pawilonie 4 i 5

 

 

 

  Ekspozycja w pawilonie 4 i 5

 

 

 

  Ekspozycja w pawilonie 4 i 5

 

 

 

  Ekspozycja w pawilonie 4 i 5

 

 

 

  Ekspozycja w pawilonie 4 i 5

 

 

 

  Ekspozycja w pawilonie 4 i 5

 

 

 

 Przed pawilonami 4 i 5

 

 

 

 Pawilon z pamiątkami - jak to tak bez magnesika na lodówkę wrócić?

 

 

 

 

 Pawilon z pamiątkami

 

 

 

 Pawilon z pamiątkami a za nim wilki...

 

 

 

 

Będziesz zawsze na bieżąco z wydarzeniami, cenami biletów i godzinami otwarcia śledząc stronę internetową Wilczego Szańca w Gierłoży : https://wilczyszaniec.olsztyn.lasy.gov.pl/

 

 

 

---

Podróżował, fotografował i przygotował: Matthias