Świnoujście : niem. Swinemünde
powiat : świnoujski
województwo : zachodniopomorskie
współrzędne geograficzne : 53.902162, 14.333236
Miejsce to jeszcze kilka lat temu było tajne, a kiedy przestało być potrzebne wojsku, planowano je wysadzić w powietrze i zatrzeć ślady jego istnienia. Mowa o byłej niemieckiej Baterii Artylerii Nadbrzeżnej Vineta, oraz po wojnie (1945) Zapasowego Stanowiska Dowodzenia dla wyższych władz wojskowych polskiej armii. 31 grudnia 2013 roku gospodarzem obiektu zostało Muzeum Obrony Wybrzeża w Świnoujściu.
Znaki kierunkujące do bunkrów
Kompleks położony jest w lesie pomiędzy stacją kolejową "Świnoujście-Przytór", a plażą - 500 metrów od drogi S3 i przystanku komunikacji miejskiej, 500 metrów od stacji PKP Przytór, 4 km od Fortu Gerharda, Latarni Morskiej i Dworca PKP Świnoujście.
Wskazówki dla osób jadących od strony Międzyzdrojów drogą S3 w kierunku Świnoujścia ; na rondzie wjeżdzając do Świnoujścia dalej kierujemy się drogą S3 jak na Przeprawę "Warszów". Po 1,5 kilometra mijamy z prawej strony mały dworzec PKP "Świnoujście-Przytór". Sto metrów dalej skręcamy w prawo i przejeżdżamy przez tory kolejowe. Parking znajduje się po prawej stronie. Od parkingu do kompleksu jest 300 metrów- trasa oznakowana.
Idąc lasem za znakami dotrzemy do miejsca na poniższym zdjęciu
Logo Podziemne Miasto Na Wyspie Wolin
W czasie II Wojny światowej były tu potężne działa, które chronione setkami ton żelbetonu miały bronić bazy Kriegsmarine. Po wojnie, z podziemnych bunkrów połączonych kilometrem korytarzy polscy generałowie mieli dowodzić lądowaniem jednostek Ludowego Wojska Polskiego w Skandynawii!
Historia kompleksu rozpoczyna się w latach trzydziestych ubiegłego wieku. By skutecznie bronić morskiej bazy Kriegsmarine niemieckie dowództwo postanowiło wybudować baterię artylerii nabrzeżnej, która miała być wyposażona w działa 15 cm. Budowę rozpoczęto w 1936. Już w 1939 roku odbyło się pierwsze próbne strzelanie i bateria została obsadzona przez artylerzystów. Wybudowano 7 potężnych żelbetonowych schronów, kilkanaście baraków, kilka kilometrów dróg i całą niezbędną infrastrukturę techniczną.
Najważniejszymi obiektami baterii były cztery potężne schrony koszarowo-bojowe. Na szczycie każdego z nich wybudowano specjalne stanowisko, na którym ustawiono armaty kalibru 15 cm. Zasięg dział wynosił około 20 km, a każda armata wyposażona w potężny pancerz ważyła blisko 8 ton. Dwukondygnacyjny schron dowodzenia przykryto zespołem kopuł pancernych kryjących przyrządy optyczne. Schron maszynowni i magazyn amunicji umieszono na wschodnim skraju baterii. W czasie wojny baterie wyposażono w nowoczesny radar FuMo 214 Wurzburg-Riese.
Od 1941 roku Bateria Vineta była obiektem, w którym szkolili się artylerzyści lądowi Kriegsmarine. W marcu 1945 roku bateria wspierała ogniem oddziały niemieckie broniące przesmyku Dziwnów- Dziwnówek. Obiekty opuszczono w kwietniu 1945 roku- po wysadzeniu zamków armat.
Kompleks został zajęty przez sowietów już 5 maja 1945 roku. Do grudnia 1945 roku demontowano cenne wyposażenie i dopiero w styczniu 1946 roku obiekt został przekazany polskiej armii. Początkowo nie było pomysłu jak go wykorzystać. W latach 50 XX wieku postanowiono baterię przekształcić w zapasowe stanowisko dowodzenia dla najwyższych władz wojskowych polskiej armii. Do pierwszej dużej modernizacji doszło najprawdopodobniej około 1955 roku. Cały teren siłami kompani budowlanej Marynarki Wojennej ufortyfikowano budując 6 Kompanijny Rejon Umocniony, który połączono z 11 Batalionowy Rejonem Umocnionym. Pobliski teren został wyposażony w fortyfikacje polowe i stanowiska artylerii przeciwlotniczej, baterię moździerzy, stanowiska dla ckm i dwa ukrycia dla czołgów T-34. Wszystkie pomieszczenia Baterii Vineta wyremontowano wykorzystując pozostawione przez sowietów niemiecki wyposażenia i przygotowano do nowych funkcji- stanowiska dowodzenie obrony przeciwdesantowej zachodniego wybrzeża.
W 1965 roku przystąpiono do drugiego etapu modernizacji - wszystkie schrony połączono kilometrem podziemnych tuneli. Zmodernizowano także wyposażenie schronów lokując w nich kolejno: centralę telefoniczną, Radiowe Centrum Odbiorcze, Kasyno, Obiekt Obrony Przeciwchemicznej. Powstało w pełni autonomiczne „podziemne miasto".
Kompleks miał służyć jak Zapasowe Stanowisko Dowodzenia Dowódcy Frontu Polskiego ( Nadmorskiego).
Obiekt z czasem zmieniał swoje przeznaczenie. W latach 80-tych XX wieku stał się Zapasowym Stanowiskiem Dowodzenie Dowódcy Marynarki Wojennej. Później – Stanowiskiem Dowodzenia Dowódcy 8 Flotylli Obrony Wybrzeża.
O tajnym stanowisku dowodzenia wiedzieli tylko nieliczni – głównie najwyżsi rangą oficerowie. Była to jedna z pilnie strzeżonych tajemnic okresu „zimnej wojny". Umocnienia wizytował i kierował w nich ćwiczeniami m.in. generał Wojciech Jaruzelski – w 1980 roku. Ostatnimi ćwiczeniami w jakich kompleks uczestniczył były manewry „Pirania" w 1995 roku.
Przewodnik i pomocnik musztrują zwiedzających
Wnikliwa kontrola przepustek
Meldunek do dowództwa, że w kierunku schronów zbliża się grupa
Maszerujemy na miejsce
Po drodze mijamy kilka schronów
Przechodzimy kolejne ogrodzenie w lesie
Schrony w oddali
Zbliżamy się do celu - tu zejdziemy pod ziemię
Jeszcze małe pouczenie
Tu zejdziemy
Plan schronu
Kolejne zabezpieczenia dostępu do tego miejsca
Izolatory przy ogrodzeniu
Schodzimy
Tunel łączący bunkry
Wchodzimy do pierwszego obiektu
Korytarze bunkra dzielone drzwiami gazoszczelnymi
Rozdzielnia elektryczna
Stacja filtrów
Agregat prądotwórczy
Łazienka i toaleta
Centrala telefoniczna
Urządzenia radiotelegraficzne
W ekspozycji nie brakuje manekinów w mundurach
Korytarz między schronami
Specjalne drzwi stalowo-betonowe
Kolejny schron, urządzony na czasy przed 1939 rokiem
Telefon na ścianie
Kotłownia
Lazaret
Łazienka i ubikacja
Urządzenia grzewcze
Łączność
Magazyn amunicji
Magazyn żywności
Kwatery żołnierzy
Kwatera oficerska
Schron dowodzenia
Główne pomieszczenie schronu dowodzenia
Generał Wojciech Jaruzelski, oraz pułkownik Ryszard Kukliński
Kwatera generała Jaruzelskiego (można było usłyszeć komunikat o wprowadzeniu stanu wojennego na terenie całego kraju)
Mapa Europy z zaznaczonymi punktami ataku nuklearnego na wypadek wybuchu III wojny światowej
Mapy na szkle
Opuszczamy schrony i podziemia
Wyjście
Kolejne schrony w okolicy
Okopy
Stanowisko armaty kaliber 15 cm, zdemontowanej przez Czerwonoarmistów w 1945 roku
Niemieccy żołnierze na lufie armaty kaliber 15 cm
Powrót do punktu wyjścia
Musztra na zakończenie
Podróżował, fotografował i przygotował : Matthias
źródła : www.podziemne-miasto.pl, własne