Drukuj
Nadrzędna kategoria: Menu Główne
Kategoria: Wystawy, Imprezy, Spotkania...
Odsłony: 1793

Ocena użytkowników: 5 / 5

Gwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywna
 

W sobotnie wczesne popołudnie, w niewielkiej wsi Śmiałowice (niem. Schmellwitz, gm. Marcinowice, pow. świdnicki, woj, dolnośląskie), liczącej niespełna 350 mieszkańców, tamtejszy wczesnogotycki kościół zamienił się w salę koncertową. Blisko 200 osób miało sposobność wysłuchać koncertu organowego, fortepianowego, oraz pieśni skomponowanych przez mieszkającego w Śmiałowicach w ostatnich latach swojego życia (1919 - 1926) Richarda Kügele. Wyjątkowe przedsięwzięcie odbyło się dzięki determinacji miejscowego proboszcza księdza doktora Marcina Gęsikowskiego i Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Śmiałowice, reprezentowanego przez Panią Lucynę Szpilakowską. Stowarzyszenie Labiryntarium.pl, serdecznie dziękuje za zaproszenie.

 

 

 

Praprawnuczka Richarda Kügele (na portrecie), Angelika Kügele podczas wykonywania utworu fortepianowego napisanego przez własnego prapradziadka

koncert smialowice (1)

 

 

 

O związku Richarda Kügele ze Śmiałowicami za www.smialowice.pl

 

"Niewątpliwie, jedna z najciekawszych śmiałowickich historii dotyczy życia śląskiego kompozytora Richarda Kügele, Był on ojcem ostatniego niemieckiego proboszcza śmiałowickiej parafii – również Richarda – administrującego parafią przez blisko 30 lat: od zakończenia I wojny światowej aż do wysiedlenia w roku 1947.

Kompozytor Richard Kügele urodził się w roku 1850 w Wodzisławiu Śląskim. O jego dzieciństwie wiemy niewiele, lecz z całą pewnością dość wcześnie rozpoczął edukację muzyczną, skoro już w wieku 12 lat grał na organach do mszy. Ukończył Seminarium Nauczycielskie w Głogówku i po odbyciu praktyki nauczycielskiej w Izbicku podjął pracę nauczyciela w Rudach. Następnie, dzięki rocznemu stypendium ufundowanemu przez Księcia Raciborskiego Wiktora I, kontynuował naukę w Królewskim Instytucie Muzyki Kościelnej w Berlinie.

Po ukończeniu studiów został nauczycielem muzyki. Ożenił się w 1875 roku z Anną Bornscheuer pochodzącą z Rud. Zamieszkali w Pilchowicach, gdzie znacząca większość ludności posługiwała się językiem polskim. Richard był tam nauczycielem muzyki w Królewskim Seminarium Nauczycielskim. W pilchowickim seminarium nauczanie muzyki stało na bardzo wysokim poziomie. Nauka gry na pianinie była obowiązkowa, lecz grano też na innych instrumentach. W budynku szkoły znajdowała się aula, w której stał fortepian oraz... organy! Raz do roku organizowano koncert seminaryjnej orkiestry, chóru i solistów.

Richard Kügele uczył w tym seminarium muzyki, organizował koncerty i komponował. Tworzył muzykę religijną, salonową i dziecięcą. Był też autorem popularnych podręczników do nauki śpiewu, harmonii i kompozycji.

W roku 1884, wychodząc naprzeciw potrzebom lokalnej społeczności, wydał zbiór utworów żałobnych w języku polskim, co wpędziło go w poważne kłopoty. W wyniku zaostrzonej wówczas polityki germanizacyjnej na Górnym Śląsku, skierowanej przeciw polskiemu szkolnictwu i Kościołowi, na mocy której ze śląskich szkół i parafii usuwano polskojęzycznych nauczycieli i księży, Richard Kügele został wydalony z Pilchowic i skierowany do pracy na terenach niemieckich. Kilkakrotnie, wraz z całą rodziną, zmuszany był do zmiany miejsca pobytu: mieszkał kolejno w Lubomierzu, Ząbkowicach Śląskich i Zgorzelcu, pracując w tamtejszych seminariach nauczycielskich i kościołach.

Działania germanizacyjne na ziemiach śląskich kontynuowane były także w okresie międzywojennym, gdy po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wzrosły nadzieje Ślązaków na przyłączenie Śląska do Polski, a jednocześnie na ziemiach śląskich kontynuowane były działania germanizacyjne, co powodowało zamieszki i starcia o charakterze narodowościowym. Na obszarze plebiscytowym Górnego Śląska bojówkarze napadali na domy domniemanych przeciwników politycznych i niszczyli ich dobytek. Represje polityczne dotknęły też Richarda Kügele, któremu zniszczono cenne instrumenty pozostawione w Pilchowicach.

Po przejściu na emeryturę opuścił Ząbkowice i na kilka lat zamieszkał w Zgorzelcu, gdzie pozostał do wybuchu I wojny światowej. Był tam dyrektorem chóru oraz organistą w kościele Świętego Krzyża.

Lata wojny oboje z żoną spędzili w parafii syna w Berlinie, potem zaś, po krótkim pobycie w Jeleniej Górze, przenieśli się do Śmiałowic na Dolnym Śląsku, gdzie ich syn Richard w roku 1919 objął zarząd nad parafią. Kompozytor wraz z żoną Anną i córką Teresą zamieszkali u syna na plebanii w Śmiałowicach. Richard Kügele – ojciec księdza – został organistą w tutejszym kościele, a Teresa Kügele – siostra księdza – prowadziła mu dom.

Richard i Anna Kügelowie spędzili w Śmiałowicach ostatnie lata swojego życia. Anna zmarła w roku 1925, Richard zaś w roku 1926 i oboje zostali pochowani na tutejszym cmentarzu.

Ksiądz Richard Kügele i jego siostra Teresa opuścili Śmiałowice w roku 1947, wraz z ostatnim transportem tutejszych Niemców. Ksiądz zmarł w wieku 86 lat, w dniu 1 lutego 1966 w miejscowości Oberhenneborn w zachodnich Niemczech.

 

 

 

Richard Kügele - obraz namalowany przez jednego z synów kompozytora, Felixa Kügele

 

 

 

 

Dorobek kompozytorski Richarda Kügele, choć rozproszony i obecnie mało znany, jest dość znaczny. Łącznie skomponował ok. 400 utworów. Są wśród nich utwory organowe i fortepianowe, pieśni, chóry i msza.

W "śmiałowickim" okresie twórczości powstało ok. dwudziestu utworów kompozytora. Tematy wielu z nich odzwierciadlały dramatyczne wydarzenia tamtych lat: "Sen o pokoju", "Lista strat", "Wojenny ochotnik"...

Niektóre z nich będzie można usłyszeć na czerwcowym koncercie.

Warto podkreślić, że jedną z odtwórczyń muzyki Richarda Kügele będzie spadkobierczyni jego talentu – praprawnuczka Angelika Kügele.

Kompozytor Richard Kügele pasjonował się muzyką od wczesnego dzieciństwa i jego potomkowie także dziedziczą muzyczny talent i pasję. Spośród ośmiorga dzieci Richarda Kügele dwóch synów poszło w ślady ojca: Feliks, który uczył muzyki w Seminarium Nauczycielskim w Pilchowicach i Johann – pradziad Angeliki – w Jeleniej Górze. Obydwaj próbowali też swych sił w komponowaniu muzyki.

Angelika Kügele również ukończyła studia muzyczne – początkowo licencjackie na kierunku muzyki szkolnej i kościelnej w państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Karlsruhe z dodatkowym dyplomem Artysty Muzyki Organowej, a następnie studia magisterskie na kierunku muzyki kościelnej w Lubece i Stuttgarcie. Koncertowała w Niemczech, Austrii i innych krajach europejskich. Jest laureatką wielu konkursów krajowych i międzynarodowych. Wydała kilka płyt z nagraniami muzyki organowej. Obecnie – podobnie jak jej prapradziad Richard i pradziad Johann – jest nauczycielką muzyki w gimnazjum w Konstancji, a ponadto koncertuje na organach i komponuje muzykę organową.

W ramach przygotowań do planowanego koncertu Angelika Kügele wraz ze swoim ojcem Dieterem niedawno przyjechała do Polski. Podczas krótkiej, dwudniowej wizyty goście odwiedzili Śmiałowice, gdzie Anna i Richard Kügele spędzili kilka lat u schyłku życia i gdzie oboje spoczęli na przykościelnym cmentarzu.

Nasi goście odwiedzili też Wodzisław Śląski, gdzie kompozytor się urodził oraz Rudy, skąd pochodziła jego żona - Anna, i rudzki kościół, w którym w 1875 roku brał z nią ślub.

Angelika Kügele w trakcie tej krótkiej wizyty zapoznała się z instrumentem, na którym będzie grać podczas czerwcowetgo koncertu. Wzięła też na siebie zadanie dokonania wyboru utworów na koncert.

Koncert muzyki Richarda Kügele zaplanowany jest na sobotę 15 czerwca. Odbędzie się w kościele parafialnym w Śmiałowicach."

 

 

 

Już po ilości zaparkowanych wokół kościoła aut, wiadome było, że kościół wypełni się gośćmi

koncert smialowice (1)

 

 

 

Przed śmiałowickim kościołem, czekała na gości wystawa na jedenastu tablicach, mająca na celu przybliżyć życiorys Richarda Kügele

koncert smialowice (1)

 

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

Gablota z pamiątkami po kompozytorze

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Wnętrze kościoła w Śmiałowicach ok. 15 minut przed rozpoczęciem koncertu

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Każdy gość otrzymał 16-stronicową broszurę informacyjną przybliżającą postać Richarda Kügele, oraz 4-stronicową z opisem przebiegu koncertu i opisem osób biorących udział w koncercie i prelekcjach historycznych

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Przed ołtarzem ustawiono ogromny ekran, na którym wyświetlano materiały prelegentów, koncert organowy i występ chóru. Realizator pokazywał także w międzyczasie detale i dzieła sztuki znajdujące się w kościele

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Prospekt organowy dotępny był wyłącznie dla chóru, gościa z Niemiec Angeli Kügele, która grała koncert organowy, oraz realizatorów

koncert smialowice (1)

 

 

 

 5 min do rozpoczęcia koncertu...

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Ryszard Kügele na portrecie znalezionym w zakamarkach kościelnego struchu

koncert smialowice (1)

 

 

 

 No to można zaczynać...

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Spotkanie poprowadził gospodarz świątyni ks. dr Marcin Gęsikowski, na wstępie powitani zostali goście w tym władze gminy Marcinowice i kościelne z biskupem Ignacym Decem na czele

koncert smialowice (1)

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Prelekcję i prezentację multimedialną o życiu Richarda Kügele poprowadził Sławomir Kulpa, absolwent wydziału archeologii na Uniwersytecie Toruńskim, badacz historii ziemi wodzisławskiej, gdzie urodził się i wychował kompozytor

koncert smialowice (1)

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Utwory chóralne wykonał Zespół Schola Cantorum "Exultet", pierwotnie znany pod nazwą Vox Angelicus, który powstał w 2009 roku przy parafii św. Józefa w Świdnicy. Dzięki ekranowi, każdy mógł "znaleźć się" na emporze...

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Na przemian z pieśniami, koncert organowy wykonywała praprawnuczka Richarda Kügele, Angelika. Jest kontynuatroką muzycznych tradycji rodziny Kügelów. Ukończyła studia licencjackie muzyczne z wyróżnieniem w Państwowej Wyższej Szkole w Karlsruhe z dodatkowym dyplomem Artysty Muzyki Organowej, oraz magisterskie w Lubece i Stuttgarcie. Jest nauczycielką muzyki, koncertuje i komponuje muzykę organową

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Śmiałowickie organy

koncert smialowice (1)

 

 

 

  Śmiałowickie organy

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Koncert w toku

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Angelika Kügele przygotowuje prelekcję o dziełach organowych i fortepianowych swojego prapradziadka, oraz o trendach muzyki sakralnej przełomu XIX i XX wieku

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Prelekcja wygłoszona była w języku niemieckim, na żywo tłumaczona przez tłumaczkę

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Angelika Kügele

koncert smialowice (1)

 

 

koncert smialowice (1)

 

 

 

 W trakcie prelekcji i tuż poniej, wysłuchaliśmy także kilku utworów fortepianowych napisanych przez Richarda Kügele

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Na zakończenie, było wiele podzękowań, kwiaty i uściski... Pani Lucyna Szpilakowska, Prezes Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Śmiałowice składa kwaty na ręce Angeliki Kügele

koncert smialowice (1)

 

 

koncert smialowice (1)

koncert smialowice (1)

 

 

koncert smialowice (1)

 

Na zakończenie, wszyscy uczestnicy koncertu zaproszeni zostali przez organizatorów i społeczność Śmiałowic na poczęstunek do ogrodu pobliskiej plebanii

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Nie dało się ukryć, że koncert podobał się zgromadzonym

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Biskup Ignacy Dec w rozmowie z Angeliką Kügele

koncert smialowice (1)

 

 

 

 W dobrych humorach po udanym koncercie, miaszkańcy Śmiałowic i goście mogli posilić się, napić tego i owego konkretnie lub na słodko i oddać rozmowom o swoich spostrzeżeniach z koncertu... 

koncert smialowice (1)

 

 

 

 Żaegnamy się ze śmiałowicką gościnnością, ale mieszkańcy zapowiadają, że to nie koniec. Śledźcie zatem poczynania Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Śmiałowice

koncert smialowice (1)

 

 

 


 Przygotował : Matthias